Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
4.3.Szczegółowypodziałobjawówchorobowych
403060
Rany
Ranysąnastępstwemprzerwaniaciągłościtkanekalbojakoskutekchorobo-
wychprocesówprzeciwdziałającychichspoistości(procesyrozpadubądźdez-
integracji),albojakoefektdziałaniaczynnikówmechanicznych.Wzależności
odumiejscowieniadanejtkanki(wewnątrzlubnapowierzchnirośliny)można
mówićoranachwewnętrznychlubzewnętrznych.Wranachzewnętrznychza-
wszewystępujeprzerwanieciągłościtkankiokrywającej(skórki,korka).Rany
takiemogąbyć:
.gładkielubszarpane,zależnieczyichbrzegjestrówny,czynierówny
(zygzakowaty,postrzępionyitp.)
.powierzchniowelubwgłębne,zależnieczyprzerwaniuuległatylko
tkankaokrywająca,czytakżetkankigłębsze
.wąskielubszerokie,wzależnościczybrzegiransięstykają(np.wra-
nachciętych),czysąodsiebieoddalone.
Stanowiąniebezpieczeństwotymwiększe,imwiększajestichpowierzchnia
orazichliczbanatejsamejroślinie.Ranynapniachigałęziachdrzewleśnych
przedewszystkimtworząwrotainfekcjiróżnychczynnikówpasożytniczych,
główniegrzybówpowodującychzgniliznydrewna.
Roślinareagujenazranienieuruchomieniemprocesówprowadzącychdo
zagojeniarany.Zależnieodspecyficznychuzdolnień,zranionegoorganuczy
wielkościranyprocesgojenianastępujewróżnysposób.Możliwościdziała-
nia,którymiroślinadysponuje,możnapodzielićnadoraźneitrwałe.Pierwsze
obejmująwydzielaniesubstancjipłynnych(np.żywicprzezdrzewaiglaste,gum
przezdrzewapestkowe),mechaniczneuszczelnianietkanekprzylegającychdo
powierzchnirany(zapomocątorusówwjamkachihipertrofiikomórek)iche-
micznezmianyściankomórkowych(skorkowacenia).Dodrugichzaliczasię
tworzeniezasklepówprostychizasklepówzłożonych.Przezzasklep(kalus,
łac.callus)rozumiesiętkankęlubtkankigojącerany.Zasklepprostyskładasię
wyłącznieztkankikorkowej.
Większeranynazdrewniałychpędachroślindrzewiastychgojąsięzapomo-
cązasklepówzłożonych.Takizaskleptylkowpoczątkachrozwojujestutwo-
rzonyzjednejtkanki(zmiękiszudrzewnego),którajednakpóźniejróżnicuje
sięstopniowonatkankiwystępującewzdrowymorganie.Tkankazasklepu
złożonegowytwarzasięnabrzegachranypnialubgałęziwtakiejobfitości,że
przyjmujepostaćwałunzalewającego”stopniowopowierzchnięrany.Obficiej
powstajetkankazasklepowawmiejscachosłabszymnaciskukorynawalec
drzewny,tzn.więcejtworzysięjejprzybrzegachranybiegnącychwzdłużosi
pędu,aniżeliwkierunkudoniejprostopadłym.
51
