Fitopatologia leśna

Małgorzata Mańka, Andrzej Grzywacz

Uzyskaj dostęp

Zakup książkę

ISBN/ISSN:

978-83-67112-44-4

DOI:

https://doi.org/10.17306/p.978-83-67112-44-4

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu

Rok wydania:

2023

Liczba stron:

694

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Bibliografia:

. Fitopatologia leśna. Red. Mańka, Małgorzata; Grzywacz, Andrzej . Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, 2023, 694 s. ISBN 978-83-67112-44-4, doi: https://doi.org/10.17306/p.978-83-67112-44-4

Bibliografia refWorks:

RT Book, Whole

SR Electronic(1)

A2 Mańka, M.

A2 Grzywacz, A.

T1 Fitopatologia leśna

PB Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu

PP Poznań

YR 2023

SN 978-83-67112-44-4

DOI https://doi.org/10.17306/p.978-83-67112-44-4

Bibliografia BibTex:

@Book{ 291462, author = "", editor = "Mańka, Małgorzata and Grzywacz, Andrzej", title = "Fitopatologia leśna", publisher = "Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu", year = "2023", address = "Poznań", isbn = "978-83-67112-44-4", doi = "https://doi.org/10.17306/p.978-83-67112-44-4" }

Bibliografia endNote:

TY - BOOK

AU -

ED - Mańka, Małgorzata

ED - Grzywacz, Andrzej

TI - Fitopatologia leśna

PB - Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu

CY - Poznań

PY - 2023

SN - 978-83-67112-44-4

ER -

DOI - https://doi.org/10.17306/p.978-83-67112-44-4

Netografia (standard APA):

. Red. Mańka, Małgorzata; Grzywacz, Andrzej. Fitopatologia leśna [baza danych online] Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, 2023 [dostęp: 07 05 2024]. Dostęp w Ibuk Libra: https://libra.ibuk.pl/reader/fitopatologia-lesna-malgorzata-manka-andrzej-291462. doi: https://doi.org/10.17306/p.978-83-67112-44-4

drewno, choroby roślin, lasy, fitopatologia, zgniliza, mykoryza

Podręcznik akademicki Fitopatologia leśna wybitnego uczonego prof. dr. Karola Mańki (1915–2003), który ukazał się w 1960 r. nakładem Państwowego Wydawnictwa Rolniczego i Leśnego (PWRiL), był pierwszym tego typu opracowaniem w historii polski...

Więcej

ISBN/ISSN:

978-83-67112-44-4

DOI:

https://doi.org/10.17306/p.978-83-67112-44-4

Wydawnictwo:

Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu

Rok wydania:

2023

Liczba stron:

694

XML:ISBN/ISSN:

ONIX MARC21

Przedmowa17
CZĘŚĆ PIERWSZA21
I. Przedmiot i gospodarcze znaczenie fitopatologii leśnej23
II. Zarys historii fitopatologii leśnej27
III. Pojęcie, istota i klasyfikacja chorób roślin37
4.1. Wprowadzenie45
4.2. Ogólny podział objawów chorobowych45
IV. Symptomologia45
4.3. Szczegółowy podział objawów chorobowych46
4.3.1.Wprowadzenie46
4.3.2. Więdnięcia46
4.3.3. Przebarwienia47
4.3.4. Nekrozy48
4.3.5. Zniekształcenia49
4.3.6. Rany51
4.3.7. Wydzieliny53
5.1. Abiotyczne czynniki chorobotw�rcze55
5.1.1. Wprowadzenie55
V. Etiologia55
5.1.2. Klimat57
5.1.3. Niska temperatura57
5.1.4. Wysoka temperatura64
5.1.5. Susza – deficyt wody65
5.1.6. Nadmiar wody66
5.1.7. Opady atmosferyczne67
5.1.8. Wiatr69
5.1.9. Niedobór lub nadmiar składników pokarmowych72
5.1.10. Emisje substancji przemysłowych73
5.1.11. Erozje i ruchy masowe75
5.1.12. Zaburzenia pola elektromagnetycznego76
5.2. Biotyczne czynniki chorobotw�rcze77
5.2.1.Wprowadzenie77
5.2.2. Virus – Wirusy77
5.2.3. Bacteria – Bakterie83
5.2.4. Patogeny roślin z królestwa Protozoa94
5.2.5. Patogeny roślin z królestwa Chromista95
5.2.6. Patogeny roślin z królestwa Fungi (Mycota)98
5.2.7. Pasożytnicze rośliny nasienne138
5.2.8. Nematoda – Nicienie140
6.1. Wprowadzenie145
VI. Proces chorobowy roślin i jego uwarunkowania145
6.2. Rola rośliny gospodarza w procesie chorobowym155
6.3. Rola patogena w procesie chorobowym155
6.3.1. Wprowadzenie155
6.3.2. Zakażenie (infekcja)156
6.3.3. Wylęganie (inkubacja)160
6.3.4. Wystąpienie objawów (symptomacja)163
6.4. Rola środowiska zewnętrznego i czasu w procesie chorobowym168
6.4.1. Wprowadzenie168
6.4.2. Wpływ środowiska zewnętrznego na gospodarza168
6.4.3. Wpływ środowiska zewnętrznego na patogena170
6.4.4. Czynnik czasu w procesie chorobowym171
6.4.5. Interakcja między gospodarzem, patogenem, środowiskiem i czasem172
7.1. Wprowadzenie179
VII. Ochrona przed chorobami (zwalczanie chor�b)179
7.2. Integrowana ochrona i strategia ochrony przed chorobami180
7.3. Taktyka (metody) ochrony roślin przed chorobami186
7.3.1. Wprowadzenie186
7.3.2. Metoda hodowli odpornościowej187
7.3.3. Metoda agrotechniczna (hylotechniczna)191
7.3.4. Metoda kwarantanny193
7.3.5. Metoda biologiczna196
7.3.6. Metoda mechaniczna201
7.3.7. Metoda fizyczna203
7.3.8. Metoda chemiczna204
VIII. Zarys metod badań fitopatologicznych223
CZĘŚĆ DRUGA239
9.1. Wprowadzenie241
9.2. Choroby niepasożytnicze241
IX. Choroby owoc�w i nasion241
9.3. Mumifikacje242
9.3.1. Mumifikacja żołędzi / Mummification of acorn242
9.3.2. Mumifikacja nasion brzozy / Mummification of birch seeds244
9.4. Zgnilizny owoc�w i nasion245
9.4.1. Czarna zgnilizna żołędzi / Black rot of acorns245
9.4.2. Żółta zgnilizna żołędzi / Yellow rot of acorns245
9.4.3. Brunatna zgnilizna żołędzi / Brown rot of acorns246
9.5. Bezpłodność247
9.5.1. Bezpłodność świerka / Infertility of spruce247
9.5.2. Bezpłodność topoli i olszy / Infertility of poplar and alder248
9.6. Plamistość249
9.6.1. Fomoza żołędzi / Phomopsis lesions of acorns249
9.6.2. Antraknoza orzecha włoskiego / Walnut anthracnose, Walnut black spot249
9.6.3. Plamistość skrzydlaków klonu / Acer wings spot250
9.6.4. Plamistość skrzydlaków jesionu / Heterosporium leaf spot250
9.6.5. Antraknoza żołędzi i bukwi / Anthracnose of acorns and beechnuts251
9.6.6. Rizoktonioza żołędzi i bukwi / Rhizoctonia rot of acorns and beechnuts251
9.6.7. Pleśnienie owoców i nasion / Fruit rots and seed molds252
10.1.Wprowadzenie255
10.2. Niepasożytnicze choroby siewek255
X. Choroby kiełków i siewek255
10.3. Choroby siewek powodowane przez nicienie257
10.4. Choroby siewek powodowane przez grzyby266
10.4.1. Zgorzel siewek / Seedling damping off266
10.4.2. Pleśnienie dębu / Rosellinia root rot, Ring-dying disease276
10.4.3. Przewężenie podstawy łodygi / Strangling disease279
10.4.4. Dławienie siewek / Strangling disease281
11.1. Choroby niepasożytnicze283
11.2. Choroby wirusowe283
11.3. Choroby powodowane przez grzyby283
11.3.1. Choroby igieł sosny283
XI. Choroby igieł283
11.3.2. Osutki świerka307
11.3.3. Rdze świerka / Chrysomyxa rusts of spruce310
11.3.4. Osutki jodły314
11.3.5. Rdze igieł jodły317
11.3.6.Osutki modrzewia320
11.3.7. Rdze igieł modrzewi324
11.3.8. Osutki daglezji324
11.3.9. Zamieranie igieł choiny / Needle blight of hemlock328
11.3.10. Brunatnienie łusek żywotnika / Cedar needle blight, Keithia needle blight329
12.1.Wprowadzenie331
12.2. Choroby niepasożytnicze331
XII. Choroby liści331
12.3. Choroby wirusowe332
12.4. Choroby powodowane przez bakterie337
12.4.1.Wprowadzenie337
12.4.2. Bakteryjna zgorzel orzecha włoskiego / Walnut bacterial blight337
12.4.3. Bakteryjna plamistość liści i pędów morwy / Bacterial blight of mulberry339
12.4.4. Bakterioza lilaka / Bacterial blight of lilac341
12.5. Choroby powodowane przez grzyby343
12.5.1. Zewnętrzniaki workowe / Leaf curl diseases343
12.5.2. Mączniak prawdziwy dębu / Oak powdery mildew346
12.5.3. Sadzowatość liści i igieł / Sooty mold351
12.5.4. Choroby topoli352
12.5.5. Choroby wierzby357
12.5.6. Antraknoza (plamistość zgorzelowa) / Plane anthracnose359
12.5.7. Smołowata plamistość klonu i wierzby / Tar spot of maple, Sycamore tarspot361
12.5.8. Inne choroby liści363
13.1.Wprowadzenie371
13.2. Rdza kory sosny zwyczajnej / Scots pine blister rust371
XIII. Choroby gałęzi i pni drzew iglastych371
13.3. Rdza kory wejmutki, rdza wejmutkowo-porzeczkowa / White pine blister rust375
13.4.Inne rdze na korze sosen379
13.5. Rak odziomka sosny / Crumenulopsis canker of pine380
13.6. Żywiczny rak sosny / Pitch canker of pine382
13.7. Rdza jodły i goździkowatych (rak jodły) / Broom rust of fir384
13.8. Rak modrzewia / Larch canker386
13.10. Zamieranie pędów sosny / Brunchorstia dieback, Cenangium dieback390
13.9. Gruzełek świerka / Nectria canker of spruce390
13.11. Zamieranie wierzchołków pędów sosny / Diplodia blight of pine402
13.12. Skrętak sosny / Pine twisting rust406
13.13. Zgorzel pędów świerka / Sirococcus tip blight409
13.14. Przewężenia pędów daglezji / Phacidiopycnis cankers of conifers412
13.15. Zgorzel pędów drzew iglastych / Phomopsis canker of conifers414
13.16. Zgorzel pędów drzew iglastych / Pestalotiopsis blight of conifers415
13.17. Zamieranie pędów żywotnika / Kabatina blight of Cupressaceae416
13.18. Zamieranie pędów jałowca / Kabatina blight of juniper417
13.19. Rdze kory jałowca / Gymnosporangium rusts of juniper417
14.1. Choroby powodowane przez bakterie419
14.1.1. Zaraza ogniowa / Fire blight419
XIV. Choroby gałęzi i pni drzew liściastych419
14.1.2. Bakteryjne więdnięcie wierzby / Watermark disease422
14.1.3. Rak bakteryjny jesionu / Bacterial canker of ash tree424
14.1.4. Rak bakteryjny topoli / Bacterial canker of poplar426
14.2. Choroby powodowane przez grzyby428
14.2.1. Gruzełek cynobrowy / Coral spot, Nectria canker428
14.2.2. Zgorzel pędów wierzby i czarny rak wierzby / Willow scab and willow black canker429
14.2.3. Pom�r topoli / Poplar canker, Poplar dieback, Dothichiza canker432
14.2.4. Zgorzel kory topoli / Poplar scab434
14.2.5. Zgorzel kasztana (rak kasztana) / Chestnut blight436
14.2.6. Zamieranie pędów dębu / Bark canker of oak, Bark dieback of oak, Bot canker of oak, Botryosphaeria canker438
14.2.7. Zamieranie jesionu / Ash dieback, Chalara ash dieback441
15.1. Choroby powodowane przez bakterie449
15.2. Choroby powodowane przez grzyby449
15.2.1. Rak tarczowaty topoli / Target canker disease449
XV. Choroby pnia drzew leśnych449
15.2.2. Rak gruzełkowy drzew liściastych / Nectria canker, Bark disease451
15.2.3. Zgnilizna biała jamkowata sosny (= huba sosny) / Red ring rot453
16.1.Wprowadzenie461
16.2. Choroby powodowane przez bakterie461
16.2.1. Guzowatość korzeni / Crown gall461
XVI. Choroby korzeni461
16.3. Choroby powodowane przez grzyby464
16.3.1. Opieńkowa zgnilizna korzeni / Armillaria root disease464
16.3.2. Huba korzeni / Annosus root disease482
16.3.3. Inne choroby korzeni497
17.1. Mykoryza – wstęp503
XVII. Mykoryzy a choroby roślin drzewiastych503
17.2.Ektomykoryza506
17.3.Ektendomykoryza sosny i modrzewia512
17.4. Mykoryza arbutoidalna513
17.5. Mykoryza monotropoidalna514
17.6. Mykoryza arbuskularna515
17.7. Mykoryza storczykowatych517
17.8. Mykoryza erykoidalna519
17.9. Ciemnostrzępkowe grzyby endofityczne520
17.10. Rola grzyb�w mykoryzowych i mykoryz w biologicznej ochronie drzew przed patogenami521
18.1. Choroby powodowane przez bakterie525
18.1.1. Żółtaczka wiązu (nekroza łyka wiązu) / Elm yellows (Elm phloem necrosis)525
XVIII. Choroby systemiczne525
18.2. Choroby powodowane przez grzyby528
18.2.1. Holenderska choroba wiązów / Dutch elm disease, DED528
18.2.2. Zamieranie dębów / Oak wilt532
18.2.3. Więdnięcie drzew liściastych / Verticillium wilt of shade trees534
18.2.4. Srebrzystość liści / Silver leaf disease535
18.3. Choroby powodowane przez nicienie – więdnięcie sosny / Pine wilt disease537
19.1. Zamieranie brzozy / Birch decline, Birch dieback543
XIX. Choroby wieloczynnikowe543
19.2. Zamieranie dębu / Oak decline545
19.3. Zamieranie jodły / Fir decline552
19.4. Zamieranie jaworu / Sycamore decline and dieback555
20.1.Wprowadzenie559
20.2.Istota zgnilizny559
XX. Zgnilizny drewna559
20.3. Podział zgnilizn drewna561
20.3.1.Wprowadzenie561
20.3.2. Zgnilizna brunatna562
20.3.3. Zgnilizna biała jednolita562
20.3.4. Zgnilizna biała jamkowata564
20.3.5.Zgnilizna szara564
20.4. Metody wykrywania zgnilizn drewna i identyfikowania ich sprawc�w565
20.5. Zgnilizna brunatna drewna drzew iglastych i liściastych567
20.6. Biała niejednolita zgnilizna drewna575
20.7. Zgnilizna biała jednolita drewna drzew iglastych580
20.8. Zgnilizna biała jednolita drewna drzew liściastych584
20.9.Szara zgnilizna drewna595
20.10. Zgnilizny drewna w budynkach596
20.11. Zwalczanie zgnilizn i ochrona drewna600
20.12. Prawnie chronione gatunki grzybów rozkładających drewno602
21.1.Wprowadzenie609
XXI. Przebarwienia drewna609
21.2.Sinizna610
21.3.Brunatnienie615
21.4. Czerwień bielu616
21.5. Inne barwice616
21.6. Pleśnienie drewna618
Literatura619
Indeks665

V.Etiologia

Wpraktycenakwaterachzagrożonychiwprodukcjisieweknieodpornych

naprzymrozkiczęstostosujesięłączenieróżnychmetod,zwykorzystaniem

najczęściejdwóch,aczasamikilkuzwymienionychmetod.

Przykrywaniegrzędwykonujesięzużyciemmateriałówokrywowych(syp-

kiemateriałyorganiczne)wokresiejesiennymlubzapomocąmatokrywowych

zwłókninylubwikliny.Matamiosłaniasięsiewyniektórychgatunkówlekkona-

siennychsianychwiosną.Przysiewachjesiennychdębu,bukaijodłykorzystnie

jestwykładaćgrzędymateriałamiokrywowymizdrzewostanówwolnychod

patogenów,takimijak:korasosnowa,torf,trocinyiściółkizdrzewostanówliś-

ciastychorazdrzewostanówświerkowych,jodłowych,modrzewiowych.Można

teżstosowaćmieszankiróżnychmateriałóworganicznych.

Naglebachciężkich,próchnicznych,torfowych,zdużąilościąmateriiorga-

nicznejczęstowystępujewysadzaniesadzonekwieloletnich(wypiętrzaniewraz

zkorzeniamiponadpowierzchnięprzemarzającejgleby)zwanegołomrozem.

Jestonocharakterystycznezwłaszczadlaokresówzimowychbezśnieżnych,zdu-

żymiwahaniamitemperaturywciągudoby(coskutkujerozmarzaniemizama-

rzaniemgleby).Zmianaobjętościglebyjestprzyczynąjejunoszeniaiosiadania,

awkonsekwencjiwyłanianiasięzgruntukorzenisadzonek.Zjawiskomożesię

spotęgować,gdyostatniepieleniaczyspulchnianiaglebywykonujesiępóźno,

podkonieclata.Naszkodyodgołomrozusąnarażoneszczególniesadzonki

zpłytkimsystememkorzeniowym,np.świerkaibrzozy.

Jednązeskuteczniejszychmetodochronysadzonekprzedszkodamiwywo-

łanymiprzymrozkamijestdeszczowanie.Wrazzwodąsadzonkomdostarcza

sięciepło,którejestwyzwalaneprzyzamarzaniuwody.Wtensposóbwyko-

rzystujesięzjawiskopolegającenabrakuzmiantemperaturywczasiekrzep-

nięciaitopieniasięwody(0°C).Procestworzeniasięloduopóźniasięitem-

peraturanieobniżasięgwałtowniewczasieprzekazywaniaciepłazawartego

wwodziedostarczanejwtrakciezraszania.Wczasietegozabiegunastępuje

równieżmieszaniepowietrzaprzezopadającekropleitymsposobemogrzewa-

jąsięwarstwyzimnegopowietrzaznajdującesięnadglebą.Zraszaniepolepsza

takżeprzewodnictwocieplneglebyorazzwiększawilgotnośćwzględnąpowie-

trza.Wszystkieomówioneaspektyzwiązanezdeszczowaniem,przyniewiel-

kichprzymrozkach,pozwalająnakilkagodzinwyeliminowaćskutecznieszkody

wprodukcji.Kolejnąmetodąpozwalającąchronićsiewkiprzedprzymrozkami

jesttworzeniesztucznejmgłylubdymu.Metodajestskutecznaprzywystąpie-

niuprzymrozkówradiacyjnychwczasiepogodybezwietrznej.Imwiększajest

zawartośćparywodnejwemgle,tymmniejszejestwypromieniowanieciepła

zpodłoża,cozapobiegaspadkowitemperaturyprzygruncie.Wilgotnepowie-

trzeniesprzyjazamarzaniu.Wochroniesadzonekprzedprzymrozkamibar-

dziejskutecznyjestzabiegzadymianianiżzamgławiania.Gęstydymmożeobni-

żyćwypromieniowanieciepłanaweto70%,natomiastsztucznamgłatylkodo

Brak wyników

Fitopatologia leśna

Treść książki

Znajdź bibliotekę blisko siebie, i uzyskaj dostęp do ebooka w systemie IBUK Libra