Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
mięśni,stawówinarządówwewnętrznych,łączącreceptoryiefektorycałego
ciałazrdzeniemkręgowymimózgowiem.
Inny,umownypodziałukładunerwowego,biorącywwiększymstopniupod
uwagęaspektyczynnościoweniżanatomiczne,wyróżniadwieczęści:układsoma-
tycznyiautonomiczny.Układnerwowysomatycznyprzetwarzaiprzewodziinfor-
macjepochodzącezreceptorówcałegociała,ajegoefektoramisąmięśniepoprze-
cznieprążkowaneszkieletowe.Znajdujesięonpodkontroląkorymózgu.Układ
autonomicznynatomiastregulujeczynnośćnarządówwewnętrznychorazmetabo-
lizmtkanekidokonujetegonadrodzeodruchowej,automatycznej,niezależnieod
woli,współdziałajączukłademdokrewnym.Wiadomodzisiaj,żepodlegaonjednak
kontrolizestronykorymózgu,jegoautonomianiejestwięccałkowita.
Komórkiglejowe
Strukturalnąifunkcjonalnąjednostkąukładunerwowegowszystkichzwierząt
orazczłowiekajestkomórkanerwowa,czylineuron,jednakżewukładziener-
wowymwystępujątakżekomórkiglejowe,którenieuczestnicząbezpośrednio
wprzetwarzaniuinformacjiiprzewodzeniusygnałów,pełniązatowielefunkcji
pomocniczych,aichliczbawielokrotnieprzekraczaliczbęneuronów.
Pierwsząklasękomórekglejowychstanowitzw.makroglej.Najliczniejsze
sąwtejgrupieastrocyty,którepełniąwośrodkowymukładzienerwowymfunkcję
podporową,niekiedyodżywczą,tworząwokółnaczyńkrwionośnychbarierę
krew-mózg,chroniącąprzedprzedostawaniemsięniepożądanychczynników,
uczestnicząwregulacjigospodarkiwodno-mineralnejmózgu(regulująstężenie
jonówpotasuwpłyniepozakomórkowym),wpływająnaefektywnośćdziałania
synapsnerwowych,m.in.przezwychwytywanieDzużytychnprzekaźnikówche-
micznych.Mniejliczneoligodendrocytywytwarzająmielinęitworząosłonki
wokółwłókiennerwowych.Ichodpowiednikiemwobwodowymukładziener-
wowymsąkomórkiSchwanna.Teostatnieodgrywająteżznaczącąrolęwpro-
cesachregeneracjiwłókiennerwowychpouszkodzeniach.
Drugagrupakomórekglejowychtotzw.mikroglej.Sątokomórkiżerne
(fagocyty),którychzadaniemjestusuwanieuszkodzonychiobumarłychkomó-
rek.Uaktywniająsięonewprzypadkuurazów,zakażeń,chorób(np.choroba
Parkinsona,Alzheimera,AIDSiinne).
Neuron
Szacujesię,żeczłowiekmaokoło100miliardów(1011)neuronów,ogromnie
zróżnicowanych,zarównojeślichodziowielkość,kształt,liczbęizasięgwypu-
stek,rodzajepołączeńzinnymikomórkami,syntetyzowaneiwydzielanesub-
stancjechemiczne,jakipełnionefunkcje.Pewnecechysąjednakstałeinie-
zmienne,wspólnedlawszystkichtypówkomóreknerwowych,coumożliwiastwo-
rzenieuproszczonegomodeluneuronu.
14
