Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Budowaifunkcjeelementówczynnychibiernychstawów
stawkulistypanewkowy(panewkastawuobejmujewięcejniżpołowę
głowy),
stawonieregularnejpowierzchnistawowej-niewielkaruchomość(często
testawyzawierająkrążkistawowe),
stawpłaski–małaruchomość.
◦
➝
➝
Torebkastawowaotaczajamęstawowąwypełnionąpłynemstawowym.Składa
sięzdwóchczęści:zewnętrznej-torebki(błonywłóknistej)iwewnętrznej-błony
maziowej.
Częśćzewnętrzna(błonawłóknista)jestzbudowanazmocnychwłókienkola-
genowychkrzyżującychsięlubbiegnącychrównolegle,przechodzącychwokostną
wmiejscuprzyczepudokości.Mięśnieprzebiegająnadstawem.Więzadłamogąbyć
częściowolubściślepowiązaneztorebkąwłóknistą.
Częśćwewnętrzna(błonamaziowa)wyściełaodwewnątrzjamęstawowąipo-
chewkiścięgien.Bierzeudziałwwytwarzaniupłynustawowego.Jestbogatouner-
wionaimawłasnyukładnaczyńwłosowatychorazlicznepołączeniaznaczyniami
kościijamyszpikowej.Jestzbudowanazwarstwypowierzchownej(wyściółkowej)
iwarstwygłębokiej.WwarstwiepowierzchownejznajdująsięsynowiocytytypuA-
wykazującezdolnośćfagocytozy,synowiocytytypuB-wytwarzającekwashialu-
ronowy,komórkidendrytyczne,komórkituczneipojedynczelimfocyty.Warstwa
głębokaskładasięzwłókienkolagenowychilicznychnaczyńwłosowatych.Uczest-
niczywodżywianiustawuireakcjachodpornościowychustroju.Stanowibarierę
międzykrążeniemaśrodowiskiempłynustawowego,wytwarzaniektóreskładniki
płynustawowegoiusuwazbędne.Kosmki,fałdyipoduszeczkitłuszczowe,zktó-
rychjestzbudowanabłonamaziowa,zwiększająjejpowierzchnię,dziękiczemu
możeonapełnićswojefunkcje.
Chrząstkastawowapokrywapowierzchniekościtworzącychstaw.Grubość
chrząstkiniejestjednakowawewszystkichstawach-możewynosićod1do7mm.
Histologiczniejestchrząstkąszklistąogładkiejiśliskiejpowierzchni,coułatwia
ruchwstawie.Jestzbudowanazkomórek,zwanychchondrocytami,włókienkolage-
nowychisubstancjipodstawowej.
Chondrocytysyntetyzująprzeciwstawniedziałającesubstancje,tj.proteoglikany
ikolagen,orazenzymyjedegradujące(cytokinyprozapalne).Wwarunkachfizjolo-
gicznychzachodzirównowagawprodukcjitychsubstancji.Czynnikimechaniczne,
biochemiczne,endokrynneiśrodowiskowemogązaburzyćtęrównowagęiprowa-
dzićdodegradacjichrząstki.Drobnewłóknakolagenowechrząstkisąrozłożonewo-
kółchondrocytów.
Głównymskładnikiemsubstancjipodstawowejjestwoda,proteoglikanyikwas
hialuronowy.Chrząstkapokrywającastawnieposiadanerwów,naczyńkrwionoś-
nychilimfatycznych.Jestodżywianaprzezdyfuzjęzpłynustawowego,doktórego
wydalanesąmetabolityprzemianymaterii.
Kolageniproteoglikanyzawartewchrząstcemająwłaściwościwodochłonne,
czymprzypominajągąbkę.Dociskiodciążanienaprzemiennechrząstkizapewniają
jejprawidłowymetabolizmisyntezęproteoglikanów,dlategostanbezruchumoże
przyspieszaćjejdegradację.
Płynstawowy(maźstawowa)znajdujesięwjamiestawowejwniewielkiejilości,
jestbezbarwnylubjasnożółty,lepki.Stanowimieszaninęskładnikówosocza,które
