Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Przekłady
Wykładdoktryny
A.Oistociepoznaniametafizycznegowogóle
Wieluuznaje,żeważniejszeodstudiowaniapoznaniazmysłowego
jestto,cookreślasięjakoanalizęflistotypoznaniametafizycznego
jakotakiego”,acostanowidokładnywypisz[doktryny—J.S.,A.B.]
TomaszazAkwinu.Całośćowegozagadnieniamożnapodsumować
następująco:
1.Wszelkiepoznaniedochodzidoskutkuzewzględunazrównanie
podmiotuiprzedmiotu.Wzwiązkuztymflprzedmiotpoznania
zmysłowegoistniejącywakciejestjednocześniezmysłemistniejącym
wakcie,aistniejącyaktualnieprzedmiotpoznaniaumysłowegojestist-
niejącymwakciepodmiotempoznającymumysłowo”2.Jednakmiędzy
podmiotemaprzedmiotemniezachodzipełnepodobieństwomaterialne:
fl[...]podobieństwonaturyniedajepełnejpewnościwprocesiepozna-
nia[...],leczodpowiedniedlaprocesupoznaniajestpodobieństworzeczy
poznającej,będącejjakgdybypewnąjejformą”3.Rodzajzatemidosko-
nałośćpoznaniazależąodrodzajuidoskonałejimmanencjiprzedmiotu
poznaniawpodmiocie[poznającym—J.S.,A.B.].
Natejpodstawiemożnawskazaćzarówno(istniejącewprzedmio-
cie)warunkimożnościbyciapoznawanym[cognoscibilitatis],atakże
(istniejącewpodmiocie)warunkizdolnościpoznawania[potentiaeco-
gnoscitivae].
2.Pierwsze[warunki—J.S.,A.B.]sprowadzająsiędotezy:flCoś
jestpoznawalneotyle,oileistniejewakcie”4.Ztegowynikato,czym
niazbiorowego:J.Maréchal:Esquissed’unepsychologiedéductive.In:Mélanges
JosephMaréchal...,s.305—322—J.S.,A.B.]—notawydawcy.
2TomaszzAkwinu:Sumateologiczna,kwestia1,zagadnienie14,art.2.
[WpolskimwydaniuSumyteologicznejcytowanyfragmenttłumaczonyjestnastę-
pująco:fl[...]zmysłzaktualizowanyjesttym,coaktualniepoznaje,amyślzaktualizo-
wanajesttym,nadczymaktualniemyśli”.
Tomasz
z
Akwinu:
Suma
teologiczna.T.2.Tłum.P.Bełch.Londyn1975,s.44—45.—J.S.,A.B.].
3TomaszzAkwinu:Sumateologiczna,kwestia1,zagadnienie88,art.1,
odpowiedź2.[NiecoinaczejtensamfragmentoddajepolskiewydanieSumyteolo-
gicznej:flPodobieństwonaturyniejestracjądostateczniewyjaśniającąfaktpoznawa-
nia[...].Rzeczmasiętak:dozaistnieniapoznaniawymaganejest,żebypodobizna
rzeczypoznawanejbyławpoznawcywpostacijakobyjegoformy”.Tomasz
zAkwinu:Sumateologiczna...,T.7,s.57—J.S.,A.B.].
4TomaszzAkwinu:Sumateologiczna,kwestia1,zagadnienie12,art.1.
