Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Przekłady
tujestformąruchu(odpowiedniegozmysłu)iproporcjonalnieodnosi
siędoostatecznegocelu.
b.Formaprzedmiotowawładzypoznaniaumysłowegojestsama
zsiebienieograniczonaijawisięalbojakoformaintelektubiernego
(wsensietego,copodlegadziałaniu),albojakoformaintelektuczyn-
nego(wsensietego,codziała).Zatemflintelektnaszwpoznaniusię-
gadonieskończoności”6.Wynikaztego,żeostatecznycelprzedmioto-
wynaszegointelektujestnieskończony.
2.Przyczynyprzemianyintelektuiwoli.
a.Siłapoznawcza,poznawananieinaczej,jaktylkowakcie,do-
magasięflintencji”7;znaczyto,żecelowośćuprzedniawzględemtego,
cowydobytezprzedmiotulubwprzedmiociezawarte,jestpożądana
jakoprzedmiotpoznania.Każdedziałaniebowiem,wtymrównież
immanentne,kierujesięflwłaściwymsobiecelem”.
b.Niemażadnegopoznaniaprzedmiotuskończonego,któremunie
towarzyszyłaby,conajmniejwsposóbukryty[implicite],celowość.Co-
kolwiekbowiemjestpożądane,jestpożądanenamocyostatecznego
celu.Dlategoprzedmiotpoznawanyztejracji,żesytuujesięponiżej
ostatecznegocelu,niemożezaspokoićpożądaniapoznającego.
c.flWolaiintelektwzajemnienasiebieoddziałują”8.
I.Intelektporuszawolęflzewzględunacel”lubflobiektywnie”.
Wolaporuszawszystkiemoceduszyisamintelektflzewzględuna
czynnikdziałania”lubflsubiektywnie”9.
II.Intelektzatempoprzedzawolęflwporządkubytuiprawdy”,
natomiastwolapoprzedzaintelektflzewzględunadobro”,także
wpewiensposóbflprawdajestpodporządkowanadobru”,ipodobnie
fldobrojestpodporządkowaneprawdzie”.
d.Wjednymitymsamympodmiociedziałającymwolaskłaniafldo
wykonywaniaaktu”[quantumadexercitiumactus],zkoleiintelekt
skłaniafldodookreśleniaaktu”[quantumaddeterminationemactus]
takdługo,jakówaktniesiezsobąflspecyfikację”lubflformę”,
aprzedewszystkimpewnąformęflbytu”10.
6TomaszzAkwinu:Sumaprzeciwpoganom,kwestia1,zagadnienie43,
art.7.
7Por.ibidem,kwestia1,zagadnienie55,art.2.
8TomaszzAkwinu:Sumateologiczna,kwestia1,zagadnienie16,art.4,
odpowiedź1;takżewwieluinnychmiejscach.[WpolskimwydaniuSumyteologicznej
możnanatomiastprzeczytać:flWolaimyślnawzajemsięwsobiezawierają”.To-
maszzAkwinu:Sumateologiczna...,T.2,s.97.—J.S.,A.B.].
9Por.TomaszzAkwinu:Sumateologiczna,kwestia1,zagadnienie82,
art.4.
10Por.TomaszzAkwinu:Sumateologiczna,kwestia1—2,zagadnienie9,
art.1;por.takżekomentarzKajetana.
