Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Pytanie
19
niewyobrazić”15,awkonsekwencji-zbudowaniejakiegokolwiekimagomundi
jestniemożliwe.
Jeślispójnawizjamakrokosmosuniedajesięwypracować,toiwłasnymikro-
kosmostrudnojestdoprowadzićdoporządku.Nietylkoobrazświata,lecztak-
żeczłowiekajakotakiegozaczynaprzypominaćpękającezwierciadło,zktóre-
goodpadająkolejnekawałki.Zwracającuwagęnarolępojęciadisinheritedmind
wmyśliCzesławaMiłosza,DariuszCzajapokazuje,wjakisposóbwspółczesność
zostałazdominowanaprzeznswegorodzaju»antropologięcodzienności«”wy-
rastającązpoczuciaokaleczenia,wydziedziczenia,jałowości,nesencjonalnego
defektuświadomości”człowiekanaszychczasów16.Niepewnośćibrakstabiliza-
cjirodzićmusząegzystencjalnylęk,atenzkoleipowoduje,żepytaniastawiane
przezjednostkęsamejsobiestająsięcorazbardziejdramatyczne.
Tradycjahermeneutycznauczy,żezamiastszukaćwtekściekulturyodpo-
wiedzi,należyraczejposzukiwaćpytania,którepowołałotentekstdoistnienia17.
Spojrzeniezdystansunaludzkiedziejeuprawomocniadopostawieniatezy,że
nietylkopojedynczytekst,lecztakżecałekulturywposzczególnychepokachsą
odpowiedziąnajakieśpodstawowe,częstoniewyrażanenawetwprostPytanie.
NatejzasadzieJózefTischnerinterpretowałfilozofięEdmundaHusserlajakore-
akcjęnapytanieoprawdęwepocezachwianiawiarywtopojęcie18.
Możnabyzatemzapytać:jakiejestnadrzędnePytaniewspółczesności?Pro-
testanckiteologPaulTillich,zastanawiającsięnadpodstawowymiwyzwaniami
religijności,dochodzidowniosku,żeodpowiedźmożebyćtylkojedna:nadrzęd-
nympytaniemczłowiekanaszychczasówjesttooSens19:
Życieludzkiejestżyciemwsferzesensu.Człowiekmaswojebycietylko
przezto,żejekształtujepodwzględemsensu,żeżyjenwsensie”:wpraktycz-
nymsensieprawa,moralności,państwa,wteoretycznymsensiekontemplacji,
wiedzy,sztuki.Aleowożyciewsensieopierasięnawolności,namożliwości
osiągnięciasensuijegoutraty.Każdemuczłowiekowijestwłaściwapodwójna
możliwość.Iwłaśnietamożliwośćutratyswegobycia,rozminięciasięzsen-
15Ibidem,s.18.
16Por.D.Czaja:Anatomiaduszyś,s.22.
17nRozumiećteksttoniepoprostubombardowaćgopytaniami,leczrozumiećpytanie,któ-
reonstawiaczytelnikowi.Torozumiećpytaniekryjącesięzatekstem,pytanie,którepowołało
godoistnienia”.R.E.Palmer:Manifesthermeneutyczny.Przeł.M.Król,W.Lubowiecki.nPa-
miętnikLiteracki”1992,z.1,s.169.
18nWmyśleniufilozoficznymHusserlatrzebaodróżnićpytaniepodstawoweodpytańpo-
chodnych[ś]PodstawowympytaniemwtejfilozofiiniejestpytanieJatranscendentnego,lecz
pytaniewyłaniającesięzaktualnegomomentudziejowego,zkryzysueuropejskiejnauki.Kryzys
naukeuropejskichsprawił,żesamaprawdaznalazłasięwniebezpieczeństwie”.J.Tischner:Filo-
zofadramatu.Wprowadzenie.Kraków1999,s.95.
19Por.P.Tillich:PytanieoNieuwarunkowane.Pismazflozofireligii.Przeł.J.Zychowicz.
Kraków1994,s.244-245.
