Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Rozdział1:Wstronęwspółczesnejformułyduchowości
semwłaściwymbyciu,jestnajgłębszymźródłemżyciowegolęku.Możliwość
taznajdujewyrazwostatecznym,podającymsiebiesamoiwszystkoinne
wwątpliwośćpytaniuosenswogóle20.
Sytuacjazatemwydajesiępodwójniedramatyczna:niedość,żezachwiałosię
podstawowedlaludzkiegobyciawświeciepoczuciesensu,tojeszczesamopy-
tanieotensenszaczynabrzmiećdziwnie,bezpodstawnie,wątpliwie.Negatyw-
nedoświadczeniaXXwieku,faleludobójstwa,okrucieństwawojenświatowych
isystemówtotalitarnych,wzrastającepoczuciezagrożeniazwiązanezwynaj-
dywaniemkolejnychtypówśmiercionośnejbroni(zwłaszczabombyatomowej),
awbliższychnamczasachhisteriaspowodowanaterroryzmem,zpewnością
wpływająnautrzymywaniesiętakiegostanurzeczy.
GeorgeSteiner,amerykańskifilozofipisarz,dowodząc,żennieludzkośćjest
odwieczna”iżeniebyłotakiejepoki,wktórejniedochodziłobydoaktówbarba-
rzyństwaibestialstwa21,zwracarównocześnieuwagęnafakt,żewiekXXbyłpod
tymwzględemmimowszystkoszczególny:
Nawetironiścioświeceniowi(Wolter)byliprzekonani,żeEuropaniebę-
dziejużświadkiemtorturjakonarzędziadochodzeniadoprawdy.[ś]Wszyst-
kieskładowetychrozsądnychnapozórnadzieiokazałysięfałszywe.Inie
chodzitylkooto,żeedukacjaniepotrafiłatakukształtowaćwrażliwościipo-
jętności,byprzeciwstawiałysięmorderczemubezrozumowi.Owielebardziej
konsternującyjestfakt,żewyrafinowanyintelektualizm,artystycznawirtu-
ozeriaikunszt,znakomitośćnaukowapotrafiąaktywniesłużyćżądaniomto-
talitaryzmu[ś].Prawdziwąikonąnaszego[tj.XX-przyp.M.K.P.]wiekujest
zagajnik,takdrogiGoethemu,pielęgnowanywsamymśrodkuobozukoncen-
tracyjnego22.
Skorocałytakzwanypostępdoprowadziłludzkośćdopunktu,wktórym
granicamiędzyprzetrwaniemaautodestrukcjąjesttakcienka,ato,cozzałoże-
niapiękneiszlachetne,możestaćsięnarzędziemrealizacjinajniższych,najbar-
dziejpodłychpopędów,skoroniemażadnych-aniwewnętrznych,wypływają-
cychzludzkiejnatury,anizewnętrznych,ustanowionychprzezjakąśinstancję
wyższą(Boga,Opatrzność,Los,Przyrodę)-prawzdolnychpowstrzymaćokru-
cieństwo,tojakąmożnamiećgwarancję,żeSens-takświata,jaknaszegobycia
wnim-dasięwogóleodnaleźć?PaulTillichwspominaomożliwościprzyjęcia
wtejsytuacjidwóchpostaw:wjednymobozieznajdąsięci,którzypodstawo-
wylękipoczuciezagrożeniaSensuzamieniająwstrachzwiązanyzkonkretnym
obiektem,zagadnieniem,osobąiztymukierunkowanymstrachem(aniezgłęb-
20Ibidem,s.245.
21Por.G.Steiner:Gramatykitworzenia.Przeł.J.Łoziński.Poznań2004,s.8.
22Ibidem,s.9-10.
