Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp.S.Freud:pomiędzykulturoznawstwemafilozofiąkultury
u(…)pragnieniempozostającymwbardziejlubmniejkonfliktowym
stosunkuzeświatemkultury,ojcemimatką,autorytetami,nakazami
izakazami,dziełamisztuki,celamispołecznymiiidolami”3.Doświad-
czeniezawszebyłodoświadczeniemtegosplotu.Freudpostrzegał
kulturęiczłowiekajakonierozdzielnącałość.Człowieka–jakouwe-
wnętrznionąkulturę,kulturę–jakouzewnętrznionegoczłowieka.Ate
sposobyuwewnętrznianiaiuzewnętrzniania–jakowspółkształtujące
różnorodnośćindywidualnąikulturową.
PodobniejakRicoeurniemawątpliwości,iżniemożnaoddzielić
pragnienia(popędu)odkultury,takJonathanLearniemawątpliwo-
ści,żepojęciepopędujestpojęciemzapośredniczającymciałoikultu-
rę.uPopędjestjednymzgłównychsposobów,wjakiumysłprezentuje
sobieswojeciało,amianowiciewelementarnychformachbezpośred-
niościimotywacji”4.Learpodkreśla,żeideapopęduzakorzeniaumysł
wciele,któreniejestomnipotentne,toznaczy,żeabyzaspokajaćswo-
jepotrzeby,musiwchodzićwreakcjeześrodowiskiem.
Kategoriapopędujestjednakczęstorozumianajakokategoriaczy-
stobiologiczna.Wartozatemprzypomnieć,żejeżelinawetFreudtrak-
tujepopędjakostałeźródłopobudzeniaumiejscowionewewnątrzorga-
nizmu,tookreślawtensposóbzaledwiejedenjegoelement.Pozanim
sątrzyinne:parcie,celiprzedmiotpopędu.Ichociażrozróżniając
bodziecpopędowyodbodźcafizjologicznegoFreudpodkreśla,żebo-
dziecpopędowypochodzizwnętrzasamegoorganizmu,torównież
pisze:unaturalnienicniestoinaprzeszkodzie,abyzałożyć,że(…)
samepopędy,przynajmniejczęściowosąrezultatemzewnętrznych
pobudzeń,którewprzebiegufilogenezyspowodowałyzmianysub-
stancjiżywej”5.Powiadateż,żepopędtoupojęciegranicznemiędzy
tym,cosomatyczne,atym,copsychiczne”6.Winnymmiejscunato-
miastpisze:uPrzezpojęcieźródłopopędurozumiemytakiezjawisko
somatycznewjakimśorganielubczęściciała,któregobodziecwżyciu
psychicznymreprezentowanyjestprzezpopęd”7.Możnaztegownio-
skować,żepopędjestfenomenempsychicznym,doświadczeniemre-
prezentującymto,cosomatyczne.Dotego,cosomatyczne,bowiem
dostępuniemamy.Popędjestnamdostępnyjedyniewswoichodro-
IX
3P.Ricoeur,OpewnejfilozoficznejinterpretacjiFreuda,dz.cyt.,s.175.
4J.Lear,OpenMinded,HarvardUniversityPress,Cambridge1998,s.88.
5S.Freud,Popędyiichlosy,przeł.K.Rak,w:Z.Rosińska,Freud,Wiedza
Powszechna,Warszawa2002,s.242.
6Tamże,s.243.
7Tamże,s.244.
