Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp.S.Freud:pomiędzykulturoznawstwemafilozofiąkultury
niuLearapsychoanalizajestkontynuacjątradycjiplatońskiej.uWgrun-
cierzeczypsychoanalizęwymyśliłPlatonwPaństwie(…).Platonrozu-
miałlepiejniżktokolwiekinny,żenawetnajgłębszapróbazrozumie-
niaświatajestwgruncierzeczyerotycznymzaangażowaniem.To
zmiłościdoświatastaramysięgorozumieć(…).Platonpierwszywy-
myśliłteorięrelacjizobiektem.Rozumiał,żeludzkapsychikajest
dynamicznąinterakcjązotoczeniemkulturowo-politycznymijest
zasadniczokształtowanaprzezruchsensuodpolisdopsycheiod-
wrotnie”10.Ipsychoanalizaifilozofia–powieLear–mająjednowspólne
pytanie:ujakżyć?”.Anatopytanieniemożeodpowiedziećprofesjo-
nalista.Dlategoteżanifilozofia,anipsychoanalizaniemogąbyćspro-
fesjonalizowane.Musząbyćotwarte.
TakżeRicoeurumieszczamyślFreudawtradycjiplatońsko-spino-
zjańsko-leibnizjańskiejizaliczadohermeneutyki.u(…)psychoanaliza
zajmujesięzwiązkiemlibidozsymbolem.Wobectegonależydoszer-
szejdyscypliny,którąnazywamyhermeneutyką.Hermeneutykąna-
zywamywszelkądyscyplinęposługującąsięinterpretacją,natomiast
słowu«interpretacja»nadajęmocnysens:rozpoznaniesensuukrytego
wsensiewidocznym”11.Ricoeurzwracauwagę,iżzpunktuwidzenia
filozofiipodmiotuwprzypadkupsychoanalizymamydoczynienia
zuzakorzenieniemegzystencjipodmiotowejwpragnieniu”,zuuciele-
śnieniemświadomości”12.ZtegoteżpowoduMerleau-Pontynazwał
toucieleśnienieświadomościuarcheologiąpodmiotu”.uPierwszeństwo
popęduwstosunkudoaktuświadomościiwolioznaczaprymatpla-
nuontycznegowobecplanurefleksyjnego,prymatjestemnad
myślę”13.WprzekonaniuRicouerajednakżetoujestem”niejest
dostępnebezpośredniemupoznaniu.uJestem”wyrażasięwznakach
isymbolach,atewymagająrozumienia,interpretacji.Pisze:uJestgod-
neuwagi,żenawetFreudmówiącopopędach,umieszczajewplanie
ekspresyjnym,wobrębieefektówznaczeniowych,którenadająsiędo
odszyfrowaniaimogąbyćtraktowanejakteksty–onejrycznelubsymp-
tomatyczne”14.uŁączącsymbolzpopędem,psychoanalizazmuszanas
doprzejściadrogiodwrotnejiponownegozanurzeniatego,coznaczą-
ce,wtym,coistniejące”15.DlategoRicoeurnazywaswojąrefleksję
XI
10J.Lear,OpenMinded,dz.cyt.,s.9.
11P.Ricoeur,Wyzwaniesemiologiczne:problempodmiotu,przeł.E.Bieńkowska,
w:P.Ricoeur,Egzystencjaihermeneutyka...,dz.cyt.,s.217.
12Tamże,s.196–197.
13Tamże,s.197.
14Tamże,s.216.
15Tamże,s.218.
