Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
FreudwobecprojektuCzarnegoOświecenia
suchego,wpewnymsensienieodzownyprzybadaniupacjenta.Kozet-
kazatemtomiejsce,gdziekrzyżująsięzesobąrozmowa,odpoczynek
imasażrehabilitacyjny.Wistocieto,conazywamypsychoanalizą,jest
właśniewspólnymmianownikiemtychtrzechczynników:leżenia,ga-
wędzeniaisuchegomasażu.Czyżto,conazywamyleczeniemprzez
rozmowę(talkingcure),niejestwłaśniewerbalnymmasażemodbywa-
jącymsięnależąco?
Mojepodejrzeniewobeczjawiskakozetkijestnastępujące:moda
nakozetkęwepoceOświecenia,wdobienarastającejnowoczesności,
jestprostąreakcjąnaniemożnośćzadomowieniasięczłowiekawja-
kiejkolwiekprzestrzeni,jestteżreakcjąobronnąnaprzyspieszeniemo-
dernizacjiizastąpienieczasuprędkością.AntoineCompagnonzwraca
uwagę,żekontrrewolucjonistatonajpierwemigrantwobrębieśrodo-
wiskamiejskiego,naprzykładLondynu,późniejzaśtakżeemigrant
wewnętrzny.Każdyspośródantynowoczesnych(zbłąkanychwnowo-
czesności)emigrantówznowoczesnościpozostaniewewnętrznym
emigrantemalbokosmopolitąniechętnieprzyswajającymsobiepostę-
poweuczucia.AntynowocześnizwolennicyCzarnegoOświeceniaucie-
kająodwrogiegoimświatarodzącegosięspołeczeństwamasowego
(dziś:medialnego)ijakChateaubriandukuwająswąformułę:Nigdzie
niejestmidobrze.PaulMorand,autorsłynnejSwawolnejEuropy,zauwa-
żatęsamątendencjęuwszystkichswoichprekursorów:uStendhala,
uktóregoodnajdujezamiłowaniedowynajmowanychpokoi,aleteż
uBaudelaire’a,uktóregozkoleidiagnozujewielkąchorobę:strach
przeddomem.WtymsensiePodróż–ostatniwierszzKwiatówzła–
rzeczywiścieobwieszczaantynowoczesnecredo.uWporównaniuztra-
dycjonalistą,któryposiadaswojekorzenie,przedstawicielantynowo-
czesnościniemaswegokąta,stołuaniłóżka.JosephdeMaistrezza-
miłowaniemwspominazwyczajehrabiegoStrogonowa,wielkiego
szambelanacara:«Wswejogromnejrezydencjiwogóleniemiałsy-
pialnianinawetstałegołoża.SypiałsposobemdawnychRosjan,na
kanapiealbonamałymłóżkupolowym,którekazałstawiaćtotu,to
tamwedlewłasnejfantazji».Barthesbędzieoczarowanytymfragmen-
tem,któryodkryjewantologiideMaistre’aprzygotowanejprzezCio-
ranaiktóryprzypomnimustaregoksięciaBołkońskiegozWojny
ipokoju.Tenjedenfragmentwystarczy,bywybaczyćdeMaistre’owi
wszystko”8.
9
8A.Compagnon,Antynowocześni.Okrytykachnowoczesności,którzyniebyli„re-
akcjonistami”,przeł.M.Warchala,uEuropa”,43/2005.
