Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
SzymonWróbel
Niewiem,czytenjedenfragmentwystarczy,abywybaczyćde
Maistre’owiwszystko,naprzykładPochwałękata,wiemjednak,żeza-
miłowaniedołóżkapolowegotoinneimięrosnącegozamiłowaniado
kozetki,zamiłowaniacharakterystycznegodlaCzarnegoOświecenia–
tymróżniącegosięoduzwykłego”Oświecenia,żewykazującegoopór
przednowoczesnością,technikąieskalacjąrozumuinstrumentalnego,
itymróżniącegosięodkonserwatyzmu,żewykazującegoopórprzed
zakorzenieniem,jednoznacznąidentyfikacjąikomunitaryzmem.Wolę
pojęcieCzarnegoOświecenianiżAntyoświecenialubAntynowo-
czesności,albowiemteostatniepojęciazbytwyraźnieniosąwsobie
elementnegatywizmu,takjakbybyłyonejedynienegatywnąreakcją
napewneprocesyspołeczne;janatomiastchciałbymbronićtwierdze-
nia,zgodniezktórymCzarneOświeceniestanowizupełnieosobny
projektmyślowyniosącyniejednoznaczneprzesłaniepolityczne.Jeśli
istniejejakaśprzestrzeńpomiędzymodernistycznązracjonalizowaną
estetykąaestetykącałkowicieirracjonalną,wktórejzapamiętaładio-
nizyjskaprzesadaobalajejpoznawcze,dydaktyczneipolitycznetwier-
dzenia,jesttoprzestrzeńestetykidziełaMozarta,któramatęsamą
mocpolityzacjiidepolityzacjiwszystkiego,comieścisięobszarachży-
cia,jakąposiadaestetykahip-hopu9!Jeśliistniejejakaśprzestrzeńpomię-
dzymodernistycznązracjonalizowaną,obliczeniową,zmatematyzo-
wanąnaukąZachoduacałkowicieobrazoburcząantynauką,wktórej
zapamiętałamocdemistyfikacjiidowodzeniazwiązkówwiedzyzwła-
dząobalapoznawcze,dydaktyczneipolityczneroszczenianauki,oba-
lawszelkieroszczeniaOświeceniadonieograniczonegopotęgowania
ideipostępuiwstępującejsamorefleksji,jesttoprzestrzeńdziełaFreuda.
5.CzarneOświecenie
MaxHorkheimeriTheodorW.Adornowswejgłośnejksiążceza-
tytułowanejDialektykaOświecenia,pisali:uMrocznipisarzezaraniaery
9Charakterystycznadlarapujegoinnowacyjnatechnikapolegającanapobiera-
niupróbekimieszaniuścieżekdźwiękowych,anastępnieposzukiwaniusposobów
przetworzeniamotywugłównego,jestdozłudzeniapodobnadometodymłodego
MozartapodróżującegopoEuropieizpamięciodgrywającegopodsłyszane,podpo-
wiedziane,zasugerowanemotywymuzyczne.Odnośnieelitarnościrapupatrz:
R.Shusterman,Estetykapragmatyczna.Żywepięknoirefleksjanadsztuką,przeł.
A.Chmielewski,E.Ignaczak,L.Koczanowicz,Ł.Nysler,A.Orzechowski,Wydaw-
nictwoUniwersytetuWrocławskiego,Wrocław1998.
