Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
46
ROZDZIAŁII
koniecznośćdalszegorozwinięciaprawakanonicznego,czegoInnocentydo-
konałwzbiorzedekretałów;dziełozostałozatemzapoczątkowaneprzezsame-
gopapieża,chociażukończonojedopierodwadzieścialatpojegośmierci.Tak
jakwszyscywielcypapieżepóźnegośredniowiecza,azwłaszczajegopoprzed-
nikAleksanderIII,Innocentybyłpierwszorzędnymjurystą,cowowychcza-
sachbyłoniemalżesynonimemmężastanu.Tooczywiste,żejeśliowowielkie
dziełobudowypaństwamiałoosiągnąćdoskonałość,niemiałinnegowyboru,
jaktylkopostępowaćbezskrupułówilitości.
Dotychczasbiskupiiksiężaprzywykli(niebezkorzyści)dowygrywania
władzypapieskiejprzeciwkrólewskiejiviceversa.Utratawolnościwwyniku
przekształceniaKościoławzwarte,monarchicznepaństwokapłańskieoparte
naposłuszeństwiezostałaimjednakzrekompensowanapodinnymiwzględa-
mi.WyniosłakoncepcjaurzędukapłańskiegopapieżaInnocentegodoprowa-
dziładoogromnegozwiększeniaprestiżuduchownegovis-à-visświeckiego.
Przypomnianowszystkiedawneedykty,któremogływymagaćwiększegosza-
cunkudlaksiędza,ipołożononaniesilnynacisk.Naprzykładczłowiekświec-
kibyłbezwarunkowozależnyodpośrednictwaksiędza;ksiądzmusiałzostać
poprawniewyświęcony;sakramentalnamocksiędzabyłaniezależnaodjego
osobistejniegodności;symoniabyłazdradąkrólaipaństwa.Tozasadnicze
znaczeniesymoniizpolitycznegopunktuwidzeniajestzrozumiałe,ponieważ
przeszkadzawprzekazaniułaski,którazamiastpochodzićodBogaipapieża,
zostajekupionazapieniądze.
Wyraźnąoznakątejnowejwyniosłościksiędzaijegooderwaniaodświataświec-
kiegosąpewnewymowneinnowacjewrytuale,wprowadzonewramachostrej
reakcjiprzeciwheretykom,zaczynającymwłaśniepodnosićgłowy,którzywyraź-
niezmierzalimiędzyinnymidozmniejszeniarozłamupomiędzyczłowiekiem
świeckimiksiędzem.Spośródtychnowychzarządzeńmożnaprzytoczyćnaprzy-
kładregułę,zgodniezktórąodtejporyksiądzkończymisteriaztwarzązwróconą
wstronęołtarzaiWschodu,odwróconyplecamidoludu,iniestoinaprzeciwkon-
gregacji,jakdotychczas:umniejszyodBoga,leczwiększyodczłowieka”
.Obecność
świeckichczcicielibyłaczymśobojętnymwobliczumagicznejmetamorfozyele-
mentów,doktórejdochodziłowwynikubłogosławieństwaksiędza–utranssub-
stancjacji”
,jakpapieżInnocentyporazpierwszyopisałmistycznycud.W1215
rokupodniósłtędoktrynędorangidogmatu.
PodrządamiGrzegorzaVIIzreformowanepapiestwozXIwiekuzainicjo-
wałoemancypacjęurzędupapieskiegoielekcjipapieskichspodwładzycesa-
rza.InnocentyIIIstopnioworozszerzyłtęemancypacjęnabiskupówiusiłował
uwolnićichelekcjęiurządodwpływówświeckich.Byłatojednakzupełnie
innakwestia,stwarzającaniemałezagrożeniedlaKościoła:czyświeckiwładca
zeswojejstronyniemógłstworzyćwpełniświeckiegopaństwa,zwolnionego
zwszelkiejlojalnościwobecKościoła?Zbytrzadkozwracasięuwagęnato,że
toKościółjakopierwszyzapragnąłcałkowitegorozdziałuiosiągnąłgowszelki-
midostępnymiśrodkamiitoonjakopierwszydostarczyłwzorzecdlawpełni
