Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
25
stosowaćostreśrodki[...],aleitakzasadniczymśrodkiemnaprawybyłoupomnienie
iwyrzutsłowny”.
158
MałgorzataBorkowskaprzyokazjiomawianiadokumentówpowi-
zytacyjnychwklasztorzeNorbertanekwStrzelnieprzybliżyłatrudności,jakienastrę-
czałapróbawprowadzeniareform.Zwróciłauwagęnaużytewtekścieokreślenie,że
biskupHieronimRozdrażewskiDprzedkładałizalecał”zakonnicomrealizacjęreformy.
Pomimożebiskup„zjawiłsięwStrzelniezpapieskimupoważnieniemdodokonania
reformy,konkretnekształtytejreformymógłtylkozalecićipozostawićdozrealizowa-
nia(lubnie)samymzainteresowanym[...]WielejużrazywdziejachKościołazarządze-
niawładzzewnętrznych,choćbynajsurowiejinajprawniejwydane,rozbijałysięoczyn-
nylubbiernyopórzespołówludzkich,którychdotyczyły;wwypadkuwspólnotżeń-
skichbyłtonajczęściejopórbierny,wpraktycemożenawetskuteczniejszyodczynnego
[...]doreformytrzebaludziprzedewszystkimprzekonać”.
159
Władzekościelnebyłyświadometego,żepotrzebaprzedewszystkimdużoczasuna
rzeczywistą,dogłębnąakceptacjęreform.PawełSzczaniecki,omawiajączmianypotry-
denckiewklasztorzenaŚwiętymKrzyżu,wskazujenasposóbichrecepcji:„Wśrodowis-
kachtegorodzaju,jakopactwoświętokrzyskie,przywiązaniedotradycjiprzetrwałodłu-
żej,awięcdomyślaćsięmożnazamieszania.Współistniałyzatemobrzędystareinowe
wrozmaitychukładach”.
160
Zauważmy,żewtekstachdotyczącychklasztoruBrygideklubelskichz1720i1733
roku,czylizczasów,kiedyklasztorostateczniedokonałreformytrydenckiej,przewija
sięsformułowaniebędącedeklaracjąwiernościregulezakonnej.
161
Jakwidzimy,tylko
przekonaniedonowegoprawamożebyćpodstawątwierdzenia,żebyłoonowłasne.
Faktemjest,żenietylkowzamkniętychklasztorachpostanowieniasoborowebyły
przyjmowaneDwzależnościodkonkretnychwarunków”.
162
Wposzczególnymkrajach,
metropoliachczydiecezjachbyłopodobnie,Djedynienaniektórychobszarach,naprzy-
kładwniektórychdiecezjachwłoskichiwBawarii,pierwszeprzemianystawałysięza-
uważalnejużodlatsześćdziesiątychXVIstulecia,natomiastwwiększościinnychrejo-
nówdopierokrótkoprzedrokiem1600alboponim,aweFrancjijeszczepóźniej.Oszer-
szymoddziaływaniunazachowanieimentalnośćkleruiludumożnabymówićdopiero
odpołowyXVIIwieku,aczęściowodopieroodXVIIIwieku”.
163
158
A.Bazielich,dz.cyt.,s.235-236.AntoniBazielichużywajeszczeinnychokreśleńnareakcjebisku-
pa,gdyprzytaczakonkretnesytuacjeupomnień:Doburzonywołał,ubolewał,zwróciłsięzwyrzutem,ucie-
kałsiędogroźby,zagroził,żewprzeciwnymrazieklasztorzapłacistoflorenówgrzywny”.Tamże,s.236-
237.
159
M.Borkowska,ReformapotrydenckaunorbertanekwStrzelnie,s.216.
160
P.Sczaniecki,dz.cyt.,s.134.
161
BPA-PANKr.,rkps2335,CatalogalboporządekdozakonuprzyjściaiślubyP[anu]B[ogu]oddaniazakon-
nychpanienregułyśw.BrygidyprzykościeleP.MaryjejwLublinie,powizytacjejjaśnieoświeconegoksiążęciajm.ks.
JerzegoRadziwiłła,kardynałaśw.Kościołarzymskiego,biskupakrakowskiego,przezwielebnąpannęAgnieszkęJast-
kowską,ksienięklasztorutego,uczynionywrokuPańskim1596wmiesiącugrudniu,k.155-157.
162
W.Góralski,DiecezjaPłockaijejsynody…,s.159.
163
K.Schatz,dz.cyt.,s.209.
