Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
27
kularnego
173
,cobyłoprocesemżmudnymidługotrwałym
174
,Dwymagałoodbycianie
jednego,leczkilkusynodówprowincjonalnych”
175
,tonanichformułowanoDnormypra-
wapartykularnego,zdrugiejzaśbyłokanałem,przezktóryprzenikałydopewnejpro-
wincjizasadyprawapowszechnego”.
176
Uchwałyteobowiązywaływcałejprowincji,po-
dawanojedowiadomościzazwyczajnasynodachdiecezjalnych,apostanowieniaegze-
kwowanowczasiesystematycznieprowadzonychwizytacji.
177
Takimrównieżsposobem
byływprowadzanereformywdiecezjikrakowskiej,doktórejwówczasnależałLublin.
BiskupJerzyRadziwiłłod29marca1593rokuodbyłtrzydniowysynod
178
,ajegoogło-
szonedrukiemustawyokazałysiępodstawąreformynatereniecałejdiecezji.
179
Wizyto-
wałtęrozległądiecezjębądźosobiście(szczególnieintensywniewlatach1597-1598,
kiedytonawizytacjachspędzałkilkamiesięcy),Dbądźprzezdzielnegoarchidiakona
KrzysztofaKazimierskiego”.
180
Niepokojenaturypolitycznejispołecznej,któretargały
Rzecząpospolitąwowymczasie,niehamowaływznaczącysposóbprzemiandokonują-
cychsięwKościele.Wszystkozmieniłosię,gdyPolskadoświadczyłafaliwojen,kryzy-
sówwewnętrznychiepidemiiokołopołowyXVIIwieku.Doprowadziłotodowyludnie-
nia,załamaniasięgospodarkiorazobniżeniapoziomukultury,równieżreligijnej.Lu-
blinniepozostałwyjątkiem,tuzaostrzyłysięponadtoantagonizmypomiędzyszlachtą
arządzącympatrycjatem.
181
Innenegatywnezjawisko,jakienotujesięwtymczasiewKoś-
cielekatolickim,toniemalcałkowitezaniechanieorganizowaniasynodówdiecezjalnych
iprowadzeniawizytacjiprzezsamychbiskupów.
182
Stantenniezmieniłsiędokońca
XVIIwieku,gdyżbiskupiskoncentrowanibylinapodźwignięciuzezniszczeńiodzy-
skaniupodstawmaterialnychfunkcjonowaniainstytucjikościelnych.Dopieropoczą-
tekkolejnegostulecia,pousunięciuskutkówkryzysu,stworzyłwarunkipozwalającena
stopniowypowrótnadrogęodnowy.
183
Napodstawiezachowanychźródełpisanychniemożnaprecyzyjnieokreślić,naja-
kimetapieprzyjmowaniareformtrydenckichznajdowałsięwczasachksieniFirlejówny
173
Tamże,s.101.
174
W.Góralski,Reformatrydenckawdiecezjiiprowincjikościelnejmediolańskiejwświetlepierwszychsynodów
kard.KarolaBoromeusza,Lublin1988,s.9-10,portakże:J.Gręźlikowski,dz.cyt.,s.85.
175
W.Góralski,Wprowadzeniedohistorii…,s.135.
176
I.Subera,dz.cyt.,s.28.
177
S.Litak,Odreformacjidooświecenia…,s.61-62;Narzędziawprowadzaniarecepcjireformytrydenckiej
wdziałalnościpastoralnej.Wizytacjekanoniczne,kongregacjedziekanów,edykty,dekretyreformacyjne,listypaster-
skie,synody,[w:]S.Tymosz,dz.cyt.,s.107-164.
178
Osynodzie[w:]A.Bazielich,dz.cyt.,s.211.
179
W.Müller,RadziwiłłJerzy,s.333.
180
M.Banaszak,T.Glemma,dz.cyt.,s.186.
181
J.Mazurkiewicz,Okresupadkuireformstanisławowskich,[w:]HistoriaLublinawzarysie1317-1968,red.
H.Zins,Lublin1972,s.71.
182
BiskupGembickiprowadziłwizytacjępoprzezarchidiakonów.K.R.Prokop[SebastianNiewiarow-
ski],Poczetbiskupówkrakowskich,Kraków1999,s.172.
183
W.Müller,Diecezjewokresiepotrydenckim,[w:]KościółwPolsce,t.II,WiekiXVI-XVIII,red.J.Kłoczow-
ski,Kraków1970,s.218-220.
