Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
Wstęp
klasztorlubelski.Aktawizytacyjneklasztoru,niewątpliwienajcenniejszewtegorodzaju
badaniach,właśniezczasówbiskupówkrakowskich,odAndrzejaLipskiego(1630-1631)
184
doPiotraGembickiego(1642-1657)
185
,prezentująsięnajsłabiej.
186
Tekstyźródłowe,któ-
rymiobecniedysponujemy,toaktawizytacyjnebiskupaJerzegoRadziwiłła
187
,dobrze
dokumentującepierwszyetapprzyjmowaniareformprzeztośrodowiskozaczasówksieni
AgnieszkiJastkowskiej.SzczegółowebadaniahistoryczneMałgorzatyBorkowskiej,oparte
m.in.natymmaterialeźródłowym,nakreślająstanreformprzedczasemksieniFirle-
jówny.
188
NatomiastdziękirękopisowiCatalogalboporządekdozakonuprzyjściaiśluby
P[anu]B[ogu]oddaniazakonnychpanienregułyśw.BrygidyprzykościeleP.MaryjejwLublinie,
powizytacjejjaśnieoświeconegoksiążęciajm.ks.JerzegoRadziwiłła,kardynałaśw.Kościoła
rzymskiego,biskupakrakowskiego,przezwielebnąpannęAgnieszkęJastkowską,ksienięklaszto-
rutego,uczynionywrokuPańskim1596wmiesiącugrudniu,rkpsPANwKrakowie2335
189
,
znamyostatnietapprzyjmowaniareformtrydenckichwtymśrodowiskuwczasach
ksieniTeofiliDłużewskiej(1720-1737).
Zdaniemhistorykówśrodowiskotegokonwentubyłoszczególnietradycyjne.Mał-
gorzataBorkowskawyrażatakieotoprzekonanie:DRolatradycjimusiałatustaćwyżej
niżrolarefleksjiwłasnejnadtekstem,naktórymasięskładaćśluby.Oczywiściewtej
sytuacjiniemogłobyćmowyojakiejkolwiekodnowieimodyfikacjitekstureguły—
któregosięnawetdobrzenieznało;możnasądzić,żemniszkomlubelskimcałkowicie
wystarczałoprzekonanie,powielokroćwźródłachtegozakonupotwierdzone,żeich
reguła,jakoobjawionaśw.BrygidziewprostodChrystusa,jestnajlepszaiżadnymzmia-
nompodlegaćniemoże.Toprzekonanieczasamimogłonawetzastąpićznajomośćtekstu,
awkażdymrazieutrudniałojakąkolwiekreformę”.
190
Zakonnicelubelskiemogłymiećugruntowanepoczuciewłasnejtradycji,gdyżklasz-
tortenbyłnajsilniejszymośrodkiemZakonuNajświętszegoZbawicielawPolscejuż
184
T.Nowak,JanAlbert(Olbracht)Waza,[w:]Polskisłownikbiografczny,t.X,Wrocław-Warszawa-Kraków
1962-1964,s.422-423;J.Dorobisz,dz.cyt.,s.9.
185
W.Müller,DiecezjakrakowskawrelacjachbiskupówzXVII-XVIIIwieku,DRocznikiHumanistyczne”
1965,t.XIII,z.2,s.11;H.E.Wyczawski,BiskupPiotrGembicki1585-1657,Kraków1957,s.222,223,246.
186
DNiezachowałysięwkomplecieaktaanijednejwizytacjidiecezjikrakowskiejzXVI-XVIIIw.”,
W.Müller,Diecezjakrakowska…,s.11.
187
AMK,AV,t.II,k.160-171v,172;AMK,Actaepiskop.,t.XXXII,k.539nn.,t.XXXIII,k.263v.
188
M.Borkowska,Miscellaneabrygidiańskie:dwiefazyreformypotrydenckiejklasztorulubelskiego,DNasza
Przeszłość”1998,t.89,125-150;taż,Pannysiostrywświeciesarmackim,Warszawa2002;taż,Życiecodzienne
polskichklasztorówżeńskichwXVII-XVIIIwieku,Warszawa1996.
189
Wktórymnakartach84-125jestPamiętnikalbospisaniePanien,Sióstrzakonunaszegoztegoświata
zeszłych,zwizytacieyIasnieoświeconegoXiążęciaIe.M.X.RadziwiłaKardynałaS.KościołaRzymskiego,Biskupa
Krakowskiego,rozkazaneyprzezwielbnąP.AgnieszkęIastkowskąXieniąklasztorutego,którychpamięcidostaćsię
mogłodostateczniezastaraniemieyspisany,wrokuPańskim1596wmiesiącugrudniu.Zapisanesątuszersze
biogramykolejnychksień.Rękopistenopisanyjest[w:]BibliotekaPolskiejAkademiiNaukwKrakowie,Kata-
logrękopisów,sygnatury2299-2630,oprac.Z.Jabłoński,A.PreissneriB.Schnaydrowa,Wrocław-Warszawa-
Kraków1967,s.36-37.
190
M.Borkowska,Miscellaneabrygidiańskie:dwiefazyreformy…,s.134-135.
