Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ENCORE,JESZCZERAZ...
17
widzieć-jawidzę-symbolwampirycznejpotwornościludzkiego
świata.Tejpotworności,którakrążywokółnas,snujesięmiędzy
namiiczekanaokazję,żebysięwcielićiobjawićwcałejswejpo-
tędze”20.EpokaMikołajatoczaszastoju,czekanianiewiadomona
co,ajednocześnieokres,kiedypowstajetajnapolicja(IIIOddział
KancelariiOsobistejJegoCesarskiejMości),ograniczasięwyjaz-
dyzagranicę,znosiautonomięszkółwyższych,cenzurasprawdza
wszystko,łącznieznutamiorazpodręcznikamidohistorii(np.sło-
woBrepublika”jestzakazane)imatematyki,wktórychniewolno
używaćwielokropków.Królowałodonosicielstwoiłapówkarstwo,
wczasieprzesłuchańtorturowanopodsądnych,aBskazywanona-
wetzataktrudnedozdefiniowaniaprzewinieniepolityczne,jak
nieprawomyślność[ł].Gdyw1836rokuPiotrCzaadajewopu-
blikowałwczasopiśmie»Teleskop«pierwszyzeswoichListów
ofilozofiihistorii,wktórymstwierdził,iż»żyjemywyłącznieteraź-
niejszością,wjejnajwiększymzasięgu,bezprzeszłościiprzyszło-
ści,wśródmartwegozastoju«,wynikającegozodcięciasięRosji
odrzymskichźródełcywilizacjizachodnioeuropejskiej,Czaadaje-
wauznanooficjalniezawariata,awydawcęczasopismazesłanona
Sybir”21.
TowtakiejRosji,Bnieumytej,/Ojczyźniepanówiniewolnych”22,
gdzieBiskucznoigrustnoinikomurukupodat!”23,jakgorzko
wswychwierszachzlat1840-1841określiłtoMichaiłLermontow,
przyszłożyćtwórcyrosyjskiegomalarstwarealistycznego.Chory,
osamotniony,ztrudnościąpróbującyutrzymaćsięnapowierzch-
niżycia,opluwanyprzezpismaków,piszewliście:BWściekłośćna
mojepracełAprzecieżtobyłobrzęczeniekomaraprzygromach
bijącychzZachodu,gdydrżałytronyEuropy”24.Corazbardziej
pogrążonywdepresji,odnajdujewnowymspojrzeniunasztukę
sposóbwyrażeniaswychprzeżyć,uczućilękówegzystencjalnych.
Bezdennysmutekinieutulonyżalwidaćnajlepiejwnieukończo-
nymarcydzieleEncore,jeszczeencore!(Анкор,ещёанкор!)Wła-
śnietak,bezdrugiegoprzecinka,malarzzatytułowałswójobraz25.
ZnajdujesięonwzbiorachGaleriiTtrietiakowskiejwMoskwie.
Jestnieduży,raptem:34,50×46,40cm,olejnapłótnie.Kompozy-
cjajestprzemyślana-przedstawiażołnierskąkwaterę,bardzoni-
skąizdebkę,dwóchmężczyznipudla.Prawiedokładniewcentrum
znajdujesięmalutkieokienko,przezktórewpadaniecoświatła.
Bardzociemnąkompozycjęrozjaśniajeszczetylkopromykświe-
cystojącejnastoleustawionymnaśrodkupodoknem.Tenobraz
