Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
J.Konturek,Gastroenterologiaihepatologiakliniczna,Warszawa2006
ISBN83-200-3188-5,©byWydawnictwoLekarskiePZWL2006
Fizjologiaprzełyku
39
nyjestukładreceptorówczuciatrzewnego,drogadośrodkowa,ośrodekorazmięś-
niegładkieiprążkowane,jakoefektoryodruchupołykania.Zmianyczynnościowe
luborganicznekażdegozelementówłukuodruchowegowywołujązaburzeniapo-
łykania.Wtab.2.1przedstawionopierwszeskładoweodruchowejregulacjipołyka-
nia,receptoryczucioweprzełykuidrogidośrodkowe.Zewzględunawspólne
unerwienieprzełykjestźródłemróżnychodruchowychreakcjiznarządówklatki
piersiowej.Wczasiepołykaniaodruchowozostajezatrzymaneoddychanie.
Wmechanizmiepowstawaniachoróbukładuoddechowegoikrążeniaważnąrolę
odgrywająodruchyprzełykowo-oskrzeloweiprzełykowo-sercowe,opisaneprzez
KahrilasaiWrighta[3,4],zależneodwspólnegounerwieniaautonomicznegona-
rządówklatkipiersiowej.Odruchyprzełykowo-oskrzelowepolegająnaspadku
wentylacjipłucprzyrozciąganiuprzełyku.Ważniejszekliniczniesąodruchyprze-
łykowo-sercowe,rozciąganieprzełykuwywołujespadekczęstościakcjiserca.Jest
toważneszczególniewchorobierefluksowejprzynadmiernejczułościreceptorów.
Odruchyte,aktywowanezarzucaniemkwasu,mogąspowodowaćarytmię.
Perystaltykapierwotna
Połykaniejestwswojejpoczątkowejfazieaktemświadomym,opartymnazłożo-
nychmechanizmachodruchowych.Skurczebłonymięśniowejprążkowanejprzeły-
kuzależągłównieodsekwencyjnegopobudzeniaprzezwłóknabłędne,zależneod
programuośrodkowego.Przeżuty,zmieszanyześlinąpokarm,pouformowaniuod-
powiedniegokęsa,jestprzesuwanyprzeznasadęjęzykadotylnejczęścigardła.Ak-
tywacjareceptorówtejokolicyuruchamiaprzezośrodekpołykania,znajdującysię
wrdzeniuprzedłużonym,mechanizmyodruchowepołykaniawpostaciskurczów
wielumięśniszkieletowych.Kęspokarmowyzostajewprowadzonydoszyjnejczę-
ściprzełyku.Równoleglewystępujeskurczmięśnizamykającychdrogęzarówno
dojamynosowej,jakiprzezuniesieniekrtanidotchawicy.Górnyzwieraczprzeły-
ku(UES–upperesophagealsphincter)ulegarozluźnieniutrwającemuokoło1s,co
pozwalanaprzejściekęsapokarmowegodoprzełyku.Potymkrótkimokresieroz-
luźnieniaUESponowniekurczysię,zapobiegająccofaniupokarmu.Wtensposób
kończysięfazagardłowa,arozpoczynafazaprzełykowapołykania.Jejistotąjest
uruchomieniekolejnychskurczówbłonymięśniowejokrężnejprzełyku,copowo-
dujepowstaniefaliperystaltycznejwpiersiowymodcinkuorazrównoległerozluź-
nieniedolnegozwieracza(LES–loweresophagealsphincter).Tenrodzajkolej-
nychskurczówbłonymięśniowejokrężnej,występującypofazieustnejpołykania
iobejmującyrelaksacjęLES,nazywamyperystaltykąpierwotnąprzełyku.Jejorga-
nizacjęwrazzelementamireceptorowymiprzedstawiononaryc.2.2.
Mechanizmykontroliczynnościbłonymięśniowejczęścipiersiowejprzełyku
sąbardziejzłożoneniżczęścibrzusznejizlokalizowanena3poziomach.Pierwszy
znichzależyodośrodkowejimpulsacjieferentnejidotyczyzarównoperystaltyki
pierwotnej,jakiwtórnej,podobniejakmatomiejscewmięśniachprążkowanych.
Drugizlokalizowanyjestnapoziomieunerwieniawłasnegoprzełykuimożna
wnimwyróżnić2rodzajeodpowiedzi:początekpobudzenia(relaksacji)falaAipo
zakończeniustymulacji(okrężnyskurcz)falaB(ryc.2.3).Trzecimechanizmto
miogennapropagacjadepolaryzacji,zależnagłównieodbudowybłonymięśniowej.
Perystaltykawtórnajesttosekwencjaskurczówperystaltycznych,któranieobej-
