Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Aniśladu,gdziebyłaGrecja
VictorDavisHanson
PersowiezwyciężająpodSalaminą,480rokp.n.e.
Niewielerazywdziejachtakwielezdecydowałosięwtakkrótkim
czasie,jakpodczasstarciamiędzyGrekamiaPersamipodSalaminą
w480rokup.n.e.(zaliczyćbytumożnarównieżHiroszimę,ale
wyjąwszynasząnuklearnązagładę,epokowezwrotysąwciążprzed
nami).Salaminabyłaczymświęcejniżtylkobitwą.Była
tonajważniejszakonfrontacjamiędzyWschodemaZachodem,podczas
którejwszystkiewersjeprzyszłościzostałyalbowprawionewruch,
albowykluczone.Persowiewyszlinaprowadzeniewpróbie
powstrzymaniagreckiegoindywidualizmu,ainnescentralizowane
despotycznereżimywschodniejczęścibasenuMorzaŚródziemnego
najwyraźniejimkibicowały.UżywaneprzezGrekówsłowa„wolność”
i„obywatel”,jakwskazujeVictorDavisHanson,nieistniały
wjęzykachinnychśródziemnomorskichkultur.
Wkategoriioperacjimilitarnychakcjawszczętaprzezperskiego
władcęKserksesamusibyć–podwzględemskali,długości
przygotowańikomplikacjiplanowania–przyrównanadowyprawy
WielkiejArmadyiinwazjipodczasD-Day.Taoperacja,której
kulminacjanastąpiłapodSalaminą,okazałasięostatniąszansą
naprzydeptanieżywiołowejkulturyZachodu.„GdybyFortuna
sprzyjałaliczniejszym,wygralibyśmytegodnia”,mówiposłaniec
matceKserksesawPersachAjschylosa.Ateńskidramatopisarzsam
prawdopodobniewalczyłpodSalaminą.„Wynikpokazuje,jak
stronnicząrękąbogowieprzechyliliszalęzwycięstwaizniszczylinas
wszystkich”.Acowprzypadku,gdybyszaleprzechyliłysię
wprzeciwnąstronę?Co,gdybyPersowiezwyciężyli?Niemaldotego
doszło.Mogłosiętakstać.Gdybywioślarzepodkomendąateńskiego
politykaiwodzaTemistoklesaniepokonaliprzeciwnika,toczy
istniałaby,jakieś2500latpóźniej,cywilizacjazachodniawznanejnam
formie?AlbogdybyTemistokles,jeśliprzeżyłbySalaminę,przesiedlił
AteńczykówdoItalii,tymsamymdającideomwolności
iobywatelstwadrugąszansęnarozkwit?
