Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Losyświataznalazłysięnachybotliwejwadze.Wschodnidespotyzm,
światzjednoczonypodjednympanemisuwerenem–pojednejstronie,
ioddzielnepaństwa,nieznaczącepodwzględemwielkościibogactw,
aleożywianeprzezswobodnyindywidualizm–zdrugiejstrony,stały
naprzeciwsiebiewszykubojowym.Nigdywhistoriiwspanialejnie
zamanifestowałasięprzewagaduchowejpotęginadmaterialną
dominacją.
Takpisał,częstouderzającywapokaliptycznyton,niemieckihistoryk
ifilozofGeorgHegelonastępstwachSalaminy.Grecyzepoki
topotwierdzali.PersowieAjschylosatojedynazachowanagrecka
tragediaopartanahistorycznymwydarzeniu,zwycięstwiepod„boską
Salaminą”,gdziebogowieukaraliarogancjęMedówinagrodzili
odwagęwolnejGrecji.WepigramatachtworzonychpobitwieGrecy
twierdzili,żehelleńscyżeglarze„uratowaliświętąGrecję”i„nie
pozwolili,byujrzaładzieńniewoli”.Legendagłosiła,żewdniu
wiktoriipodprzewodemAteńczykówAjschyloswalczył,Sofokles
tańczyłnaświęciezwycięstwa,aEurypidessięurodził.Przezostatnie
2500latzachodniacywilizacjaczciłacudpodSalaminązarównojako
źródłoocaleniaswejkultury,jakikatalizatorpóźniejszego
literackiego,artystycznegoifilozoficznegorozkwitupodegidą
triumfującejipewnejsiebieateńskiejdemokracji.Świątynie
naAkropolu,ateńskatragediaikomedia,filozofiasokratycznaisama
historiapojawiłysiępowojnachperskich:takwięczwycięstwopod
Salaminąnietylkoocaliłohellenizm,aleduchowaeuforiaimaterialna
nagrodazzadziwiającegozwycięstwaAteńczykówumożliwiła
tekulturalneprzełomy.
PrzedSalaminąwiększośćgreckichpaństw-miastmiałacharakter
rolniczy,prowincjonalny.Byłaizolowana,zastraszonaprzez
70milionówpoddanychperskiegoimperiumnaWschodzie,
iprzyćmionaprzezkolejnemilionynaBliskimWschodzieoraz
wEgipcie.PoSalaminiestarożytniGrecyjużnigdyniebalisiężadnej
obcejpotęgiażdoswejkonfrontacjizRzymianami.Wdodatku,żaden
perskikrólnigdywięcejniepostawiłstopywGrecjiiprzeznastępne
2000latżadenczłowiekWschodunieuważałGrecjizaswoją
ażdopodbojuBałkanówprzezOsmanówwXVwieku–wydarzenie
topokazało,żeniepowstrzymanawschodniapotęgazpewnością
chciałabyimogłabyprzezwiekiokupowaćosłabionąGrecję.
PrzedSalaminąAtenybyłyraczejunikatowympaństwem-miastem,
któregoeksperymentzradykalnądemokracjąliczyłzaledwie27lat,
