Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
powściągliwydlaGrekówztamtejepoki.Wkwestiigreckiegowpływu
naautonomięregionalnąprawdziwymGrekiembyłJohn
C.Calhoun1,anieAbrahamLincolnczyWoodrowWilson.
PrzedVIwiekiemp.n.e.gospodarczaenergia,politycznaelastyczność
imilitarnazuchwałośćtychzaściankowychGrekówumożliwiła
immimowszystkoskolonizowaniewybrzeżyAzjiMniejszej,regionu
MorzaCzarnego,południowejItalii,SycyliiiczęściAfrykiPółnocnej.
Innymisłowy,milionGrekówiichunikatowaideawolnejpolis
zdobyliwpływyznaczniewykraczającepozaichmożliwości
determinowanezasobaminaturalnymiczydostępnąsiłąludzką.Iznów
brakowałojakiejkolwiektowarzyszącejmyślimocarstwowejczy
choćbyfederalistycznej,któramogłabyzorganizowaćlubzunifikować
teekspansjonistycznewysiłki.Zamiasttegoprawie1000gwarnych
miast-państw–jakpowiadaHerodot,zjednoczonychtylkopod
względemidei,językaireligii–realizowałowłasnemocno
zróżnicowanezamierzenia.
Innedużostarszeibardziejscentralizowanepaństwa–czytoteokracje
wAfrycePółnocnej,czyteżautokracjepolitycznewAzji–zauważyły
to.WszerszejperspektywiestrategicznejprzedpoczątkiemVwieku
p.n.e.Persowie,Egipcjanie,FenicjanieiKartagińczycypoznalitych
wścibskichiwszędobylskichGrekówjakożeglarzy,kupców,
najemnikówikolonistów.Czyniedałobysiętychskłóconych
ipodzielonychludzizdławićprzewagąwludziachiorężuzanimich
podstępnakulturarozszerzysiępozahelleńskilądiuczynizMorza
Śródziemnegogreckiejezioro?
WyzwanietopodjęliwpierwszychdwóchdziesięcioleciachVwieku
p.n.e.DariuszI,apóźniejjegosynKserkses.Poichklęskach
wświeciestarożytnymnigdyjużniewątpionowwyższość
zachodniegoparadygmatu.WkolejnychdziesięcioleciachpoSalaminie
stosunkowoniewielkaliczbaGreków–czytoAteńczykówwEgipcie,
zebranychzcałejGrecjinajemnikówzatrudnionychprzezperskich
możnych,czymacedońskichopryszkówAleksandra–walczyławAzji
lubAfrycePółnocnejdlapodbojówiłupów;nigdywięcejhelleńskie
armieniemusiałynawłasnejziemiwalczyćowolność.Poklęsce
Kserksesa,kiedyGrecyzagranicąosłabli,czytozpowodubraku
dopływunowychludzi,czyteżrozdętejskaliprzedsięwzięcia,żadna
wschodniapotęganieośmieliłasięnajechaćichojczyzny.GdyGrecy
odnosilisukcesyzamorzem,cozdarzałosiędużoczęściej,zwykle
niszczylikulturęswychwrogów,zakładalikoloniewojskowe
