Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
sprawnościfizycznejwmniejszymlubwiększymstopniuzależyodwewnętrznych,tzw.
nwrodzonych”właściwościdanegoczłowieka,któremająpodłożegenetyczne.Właśnie
zmiennośćgenetycznamożeprzekładaćsięnaróżnicewosiąganiuokreślonegopozio-
musprawnościfizycznejiwprzypadkuniektórychosóbwpływanawyjątkowowysoki
poziomzdolnościwysiłkowychlwydolnościfizycznejjeszczeprzedpodjęciemprzez
nieukierunkowanegoprocesutreningu.Różnicegenetycznemogątakżewpływaćna
uzyskiwanieprzezniektórychzawodnikówpożądanychreakcjinabodźcetreningowe
szybciejlubwwiększymwymiarzeniżuinnychosóbtrenujących,atakżewarunkują
sprawniejsząregeneracjępowysiłkowąiszybszeprzywróceniehomeostazyorganizmu,
cowkonsekwencjiprzekładasięnaadaptacjędowysiłku.
Odkilkudekadwśródwieluspecjalistów,wtymzdziedzinynaukokulturzefizycz-
nej(sportscience),istniejeprzeświadczenieoznaczącymwpływiekomponentugene-
tycznegonawykształceniepewnychwłaściwościorganizmuczłowieka,któresąkluczowe
wkontekściesprawnościfizycznejlwydolnościsportowej.Różnypoziomrozwojutych
cechuzawodnikówpozwalanielicznymnaosiągnięciesukcesusportowegonamiarę
mistrzostwa.Badaniamającenaceluustaleniedeterminantgenetycznychwsporcie
trwająodlat70.XXwiekuimożnajepodzielićnadwaetapy.Wpoczątkowejfazieba-
dańgenetycznych,wtzw.erzeprzedmolekularnej,stosująctakiepodejściametodolo-
gicznejakbadaniabliźniątorazbadaniarodzinne,koncentrowanosięnaporównywa-
niupodobieństwawykształceniaróżnychcechmierzalnychorganizmuczłowieka,cech
fenotypowych,wkonsekwencjiszacującodziedziczalnościtychcechuposzczególnych
członkówrodzin(odziedziczalnośćdefiniowanajakoproporcjazmiennościfenotypowej
wyjaśnianejzmiennościągenetycznąwpopulacji).Wtensposóboszacowanoprocento-
wyudziałczynnikówgenetycznychwwykształceniuważnychdlasprawnościfizycznej
właściwości,takichjak:rodzajewłókienmięśniowych,aktywnośćenzymatyczna,gęstość
kościisiłamięśniowa,czyzdolnośćwysiłkowaocharakterzebeztlenowym.
Jednymzprzykładówprecyzyjniezaplanowanychiprzeprowadzonychanalizgene-
tycznychwerzeprzedmolekularnejbyłcyklbadańrodzinnychwramachkonsorcjum
HERITAGE(Health,Risk,TrainingAndGenetic,https:llwww.pbrc.edulheritagel).
Konsorcjumtozostałoutworzonew1992rokuprzeznaukowcówz5uczelniwyższych
zeStanówZjednoczonych,auzasadnieniemdlajegopowstaniabyłopostawienietakich
hipotezbadawczych,jak:
regularnećwiczeniaocharakterzewytrzymałościowymmająkorzystnywpływ
nazmniejszenieryzykachoróbsercaorazcukrzycytypu2;
istniejąznacznemiędzyosobniczeróżnicewreakcjinabodźcetreningowe;
komponentgenetycznyodgrywaważnąrolęwdeterminowaniuwłaściwościorga-
nizmuzwiązanychzudziałemwaktywnościfizycznej.
4
Wtokuprowadzonychnaprzestrzeni12latbadań,którepodzielonona3fazy,zre-
krutowanogrupęponad700osóbnieaktywnychfizycznie(niezaangażowanychwżad-
nązorganizowanąaktywnośćfizyczną),którepoddano20-tygodniowemutreningowi.
Przedtreningiem,wjegotrakcieiponimmierzonowieleparametrówzwiązanych
zodpowiedziąnasubmaksymalneimaksymalnewysiłki,m.in.pułaptlenowy(VO
2max,
10WPROWADZENIEDOGENETYKISPORTOWEJ
