Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
32
1.Zagadnieniesądownictwaadministracyjnegowpaństwiepolskim...
Wjegoopiniipropagowanieideiwprowadzeniasądowejkontroliad-
ministracjizNTAnawzórprzedwojenny„zaciemniałoistotęprzeprowa-
dzonychwPolscezmianustrojowych”54.
Wpropagandowymartykulez1980r.AdamŁopatkauznał,że:„Ma-
nifestPKWNjestjedynymwdziejachPolskiprogramempolitycznym,
któryzostałwykonanywcałościiktóregorealizacjastałasiępodstawą
dowysunięciaprogramubudowysocjalizmuwPolsce”55.Opiniata,tak
charakterystycznadlaepokiPRL,niejestjednakprawdziwa.Przyocenie
funkcjonowaniazasadKonstytucjiz1921r.wydajesięwłaściwaopinia
MarcinaWiącka,którystwierdził,żejest„oczywiste,żeintencjątworzą-
cychsięośrodkówwładzyniebyłoprzywróceniewPolsceustrojuoparte-
gonatakichwartościachizasadach,jakieprzyświecałyautoromkonsty-
tucjiz1921roku”56.
ManifestPKWNmiałsłużyćwyłączniejakopodstawapolityczno-
-prawna,służącabudowiecałkiemnowegoustrojupaństwowego,który
byłzupełnieinnyniżwokresieIIRzeczypospolitej.Wtymkontekście
wartoprzytoczyćsłowaRobertaJastrzębskiego,którystwierdził,że
mimopowoływaniasięprzezówczesnewładze,wManifeściePolskiegoKomi-
tetuWyzwoleniaNarodowegoz22lipca1944r.,naobowiązywaniepodsta-
wowychzałożeńKonstytucjizdnia17marca1921r.defactozastosowanie
tejustawyzasadniczejniemiałodużegoznaczenia.Niezostałbowiempo-
wołanyspośródinstytucjiokreślonychwKonstytucjianiNajwyższyTrybunał
Administracyjny,aniTrybunałKompetencyjnyczyTrybunałStanu57.
Po1944r.naziemiachpolskichrozpoczęłasiębowiemzmianaustro-
jupaństwapolskiegowkierunkusocjalistycznym,naktórywpływmiał
ZSRR.Zperspektywyczasu,kiedystałysięjasnemotywyzmianustrojo-
wychpaństwapolskiego,interpretacjaoinstrumentalnymwykorzystywa-
niuKonstytucjiz1921r.wzwiązkuzManifestemPKWNwydajesięnaj-
bardziejodpowiadaćrzeczywistości.Dlategonależyuznać,żeManifest
PKWNtworzyłpodstawydopowstaniapodrugiejwojnieświatowej-
downictwaadministracyjnegowpaństwiepolskim,przyczymzależałoto
wpraktyceoddecyzjiówczesnejwładzyludowej.
54Ibidem,s.64.
55A.Łopatka,Odrodzenieirozwójpaństwapolskiego(1918-1944-1979),RPEiS1980,
z.1,s.13.
56M.Wiącek,Zagadnieniaobowiązywaniakonstytucjimarcowejz1921rokuwokresie
PolskiLudowej,[w:]Konstytucjepolskiedwudziestoleciamiędzywojennego.Doświadczenia,
inspiracje,instytucje,red.P.Czernicki,B.Opaliński,Warszawa2014,s.161-162.
57R.Jastrzębski,OstulatachSąduNajwyższego(1917-2017),„Palestra”2017,nr4,s.73.