Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.6.Zakładaniepaństwowychsiecipunktówgeodezyjnych
17
sytuacyjnychiwysokościowych.Jesttomożliwetylkowówczas,jeżelizostałowykonane
zadanienaukowe—wyznaczeniekształtuiwielkościglobuziemskiego—określeniepa-
rametrówelementówelipsoidyziemskiej.WPolscemiędzywojennejiwkrótkimokresie
powojennymwykorzystywanoelipsoidęwyznaczonąprzezBesselazpunktemprzyłoże-
niaelipsoidydogeoidywBorowejGórze.Następnieprzyjęto,jakopowierzchnięodnie-
sienia,elipsoidęKrassowskiego,przyłożonądogeoidywPułkowie.ObecniewPolsce
trwaproceswprowadzanianowejelipsoidy—GRS’80.
Wysokośćpunktówwysokościowych(reperów)obliczanowokresiemiędzywojen-
nymwnawiązaniudośredniegopoziomumorzawAmsterdamie,po1949r.zaśiobecnie
—odpoziomumorzawKronsztadziewZatoceFińskiej.
Założeniemsiecipunktówwterenie,wykonywaniempomiarówiobliczeńzajmowa-
łysiępaństwowesłużbygeodezyjne.Współrzędnegeograficznepunktówbyłyokreślane
metodamigeodezjiwyższej,anastępnieprzeliczanenawspółrzędneprostokątnenapłasz-
czyźniezapomocąwzorówopracowywanychwramachkartografiimatematycznej.
Wcelusytuacyjnegookreśleniapołożeniapunktówzakładanosiecitriangulacyjne
orazpoligonizacjiprecyzyjnej,adowyznaczaniawysokościpunktów(reperów)—sieci
niwelacjiprecyzyjnej.Siećtriangulacyjnaskładasięzwielutrójkątów,przylegającychdo
siebieitworzącychwspólnąkonstrukcję.Połączonezesobątrójkątymogątworzyćróżne
figuryzłożone,jak:czworobokgeodezyjny,pojedynczyłańcuchtrójkątów,łańcuchczwo-
roboków,podwójnyłańcuchtrójkątów,wieniectriangulacyjny(zamkniętypojedynczylub
podwójnyłańcuchtrójkątówlubczworoboków),siećwieńcową(zespółprzylegających
dosiebiewieńców).Wzależnościodwielkościpokrytegoterenurozróżnianosiecitrian-
gulacyjnepaństwowe,zakładanenaobszarzecałegokrajulubjegodużejczęści,orazsieci
lokalne,zakładanenaniewielkichobszarach,np.naterenachmiastczywdolinachrzek.
Wceluwyznaczeniapołożeniapunktówsiecitriangulacyjnej(wierzchołkówtrójką-
tów)wykonywanopomiarywszystkichkątówwtrójkątachorazpomiarydługościniektó-
rych,oddalonychodsiebie,wybranychboków.Wyznaczeniadługościbokówdokonywa-
noprzeważniesposobempośrednim,zapomocątzw.siecibazowej.Wybieranodogod-
nydopomiarubezpośredniegoodcinekusytuowanyprawieprostopadlewśrodkuboku
trójkąta.Długośćodcinkabazowegobyłaznacznekrótszaodwłaściwegobokutrójkąta.
Zmierzonekątyidługośćbazypozwalałynaobliczeniedługościboku.Wsieciachpań-
stwowych,nawielkichobszarach,zakładanobazyco200–300km.Abyściśleokreślić
położeniepunktówsiecinapowierzchniZiemi,pomiarywspółrzędnychgeograficznych
iazymutuwykonywanometodamiastronomicznymi.Pomiarytewykonywanoprzeważ-
nienajednymzpunktówskrajnychbokusieci,któregodługośćobliczanozrozwinięcia
pomiarubazowego.PunktytenosiłynazwępunktówLaplace’a.Jakouzupełniające,wy-
konywanopomiarygrawimetryczne,tzn.wyznaczanonatychpunktachprzyspieszenie
ziemskie.Liczbawykonywanychobserwacjibyłaznaczniewiększaodkoniecznej,copo-
zwalałonaprzeprowadzeniewyrównaniasieciprzywykonywaniuobliczeń.
Klasycznapaństwowasiećtriangulacyjnaskładałasięzwykleztzw.czterechrzędów.
Siećpierwszegorzędustanowiłytrójkątyobokachdługości25–50km.Najpierwzakłada-
nosiećwieńcowąwpostaciłańcuchówtrójkątówwzdłużpołudnikówirównoleżników,
wodległościok.150–200km.Następnienaobszarachograniczonychłańcuchamizakła-
