Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
powodujeichfałdowanie.Teoriaoscylacjistałasięobiektemkrytyki,gdyżmechanizm
powstawaniageotumorówigeodepresjibyłniejasnyipozostawiałwieledożyczenia
zpunktuwidzeniamechanikiskał.
Teoriaoscylacjibyłapunktemwyjściadlateoriiundacji,przedstawionejporaz
pierwszyprzezholenderskiegogeofizykaReinoutaWillemavanBemmelenaw1933r.
imodyfikowanejdolat70.ubiegłegowieku.Teoriatabazowałanabadaniachgeolo-
gaamerykańskiego,BaileyaWillisa,dotyczącychpodskorupowejdyferencjacjimagmy,
nateoriidyferencjacjimagmynorweskiegogeochemikaVictoraMoritzaGoldschmidta,
atakżenawynikachbadańgeofizycznych.PowstawaniegeotumorówtłumaczyłvanBem-
melenprzyczynamiwewnętrznymi-gromadzeniemsięlekkich,kwaśnychproduktów
magmowychpochodzącychzdyferencjacjimateriipodskorupąziemską.Znajdującesię
międzynimigeodepresjeporównaćmożnazgeosynklinami,afałdowanienagromadzo-
nychwnichosadówmiałomiećrównieżgenezęgrawitacyjną(ryc.7).VanBemmelenbył
początkowozwolennikiempermanencjikontynentówioceanów.Zczasemjednakdokonał
modyfikacjiswejteorii,byznalazłysięwniejrównieżpodstawowezałożeniamobilizmu.
Wlatach30.ubiegłegowiekuamerykańskigeolog,AmadeusWilliamGrabau,
atakżeniemiecko-amerykańskigeologipaleontologWalterHermannBücher,napod-
stawieregularnegopojawianiasięwdziejachZiemitransgresjiiregresji,sformułowali
teoriępulsacji,nawiązującądowcześniejszejhipotezycyklówtermicznychirlandzkie-
gogeologaJohnaJoly’ego.Swąnazwęteoriazawdzięczatemu,żejejtwórcyuważali,
płaszczaZiemitworząceundacje,4-masywymiędzygórskiepowstałewwynikufałdowania
R.W.vanBemmelena(1933):1-kontynenty,2-sima,3-kwaśneproduktydyferencjacji
Ryc.7.Kolejnestadia(a-e)deformacjiskorupyziemskiejwedługteoriiundacji
osadówzsuwającychsięzundacji(wgM.Książkiewicza1968-zmieniona)
1.OdWegeneradotektonikipłyt
27