Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
VI
iastrostrategię.Wtymokresiezrodziłysięnowegałęziegeopolityki–geohistoriaigeoeko-
nomia.Wokresiepozimnowojennymzapoczątkowanonowekierunkibadań.Przedewszy-
stkimrozpoczętobadanianadcywilizacjamiwkontekściegeopolitycznym.Nastąpiłatakże
recepcjakierunkówbadańgeopolitykiklasycznej.Nowąepokęotworzyłateżastropolityka
iastrostrategia.Wyzwaniemdlageoekonomiisąpostępująceprocesyglobalizacyjne(Parker
1985,Lorot1995).
Współcześnienaświecieistniejeswoistamodanageopolitykę.Corokuprzybywainsty-
tucjirządowych,akademickichipozarządowychzajmującychsięprowadzeniembadańiopra-
cowywaniemanalizzzakresugeopolityki.Pismageopolityczneiinstytucjepowstająnietylko
wpaństwachmającychstatusmocarstwa(np.StanyZjednoczone,Rosja,Chiny,Francjaczy
WielkaBrytania)ipaństwachmającychaspiracjemocarstwowe(Brazylia,Argentyna,RPA,
EgiptczyIran),alerównieżwkrajach,którychpolitykajestnastawionanautrzymanieswojego
niezależnegobytupolitycznegobezambicjiodgrywaniaznaczniejszejroligeopolitycznej
wświecie(np.Szwecja,Szwajcaria,MeksykczyTajlandia).
Geopolitykajestdziedzinąwiedzydostarczającąanalizzintegrowanych,obejmujących
wynikibadańzwieludziedzin–odgeografiiigeologiipocząwszy,przeznaukipolityczne,
historyczne,wojskowe,ekonomiczne,anakosmologiiskończywszy.Wtensposóbgeopoli-
tyka,jakodyscyplinainterdyscyplinarnadostarczającamiędzygałęziowychwynikówbadań,
znajdujesięwczołówcedziedzinwiedzyobjaśniającychzłożoneprocesywspółczesnego
świata.Należyprzytympamiętaæ,żegeopolitykamożeoznaczaænietylkonaukę,lecztakże
paradygmatbadawczy,jakinp.metodęprowadzeniapolitykiopartąnadeterminizmiegeogra-
ficznym.Geopolitykaakademicka(wodróżnieniuodgeopolitykistosowanej–metodyprowa-
dzeniapolityki),awłaściwiejejgałąŹ–historiageopolityki,opisujemetodyprowadzeniapoli-
tykinapodstawieczynnikaprzestrzennego.
WPolscegeopolitykapojawiłasiębardzowcześnie,bojużnaprzełomieXIXiXXw.
PierwszepraceWacławaNałkowskiegoiEugeniuszaRomera,ojcageopolitykipolskiej,rozpo-
czynającespórogeopolitycznycharakterziempolskichpociągnęłyzasobąkolejnepublikacje
idoprowadziłydowykształceniasiępolskiejszkołygeopolitycznej.Jejnajgłośniejszymiprzed-
stawicielami,obokwspomnianegoRomera,wokresieIIRzeczpospolitejbyli:AdolfBocheński,
IgnacyMatuszewski,JerzyNiezbrzycki,JerzySmoleński,RomanUmiastowskiczyZygmunt
Wojciechowski.
PoIIwojnieświatowejgeopolitykastałasiędziedzinąwyklętą,którejuprawianiebyłode
factozabronione.Samtermin,jeślijużpojawiałsięwpublikacjachnaukowych,bądŹ
aspirującychdotakiegostatusu,byłstosowanytylkowznaczeniupejoratywnym(Litwin1956,
Barbag1978).Dopieropodkoniecubiegłegowiekunastaływnaszymkrajulepszeczasydla
geopolityki.Obecniewykładyzzakresuhistoriitejdyscyplinysąprowadzonenawszystkich
liczącychsięuniwersytetachwkraju.Działajątakżeorganizacjepozarządowe,naczele
zPolskimTowarzystwemGeopolitycznymiInstytutemGeopolityki.
