Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Glebybielicoziemne
ibiotycznychśrodowiska,jakiglebstarych(reliktowychikopalnych)zrekonstruk-
cjądawnychwłaściwości,obecniestatycznych,naktórenakładająsięwłaściwości
współczesnychprocesówglebotwórczych.
Wprocesiepogłębianiawiedzynatematgenezypokrywyglebowejjednym
znajtrudniejszychetapówjesttrafnośćwyboruodpowiedniegoobiektubadaw-
czego,umożliwiającegowielostronne,kompleksoweiinterdyscyplinarnebada-
nia,którychwynikipozwoląustalićodpowiedniewskaźnikidiagnostycznestanu
rozwojuglebznajdującesiębezpośredniowprofiluglebowym.Wprzypadkuba-
dańpedogenezyglebbielicowychniewątpliwienajlepszymiobiektamidotakich
studiówsąkatenyróżnegowiekuwspółczesnych,reliktowychikopalnychgleb
bielicowych,powstałychpodwpływemprzemywnegotypugospodarkiwodnej,
wpolipedonachróżnychstrefklimatyczno-roślinnychpółnocnejpółkuliZiemi
(ryc.1.1).
Wiadomo,żeglebysątworami,którychgenezauwarunkowanajestczynni-
kamiklimatycznymi,biotycznymi(łączniezczłowiekiem),geomorfologicznymi,
wodnymiilitologicznymi,aichrozwójwczasieiwprzestrzenimożebyćmono-
lubpoligeniczny.Wmozaikachglebróżnychstrefklimatyczno-roślinnychznajdu-
jąsięzarównopolipedonybędącewspółcześniewtrakcieintensywnegorozwoju,
jakipolipedonystare,względniestabilne,częstoniezgodnezaktualnymiukłada-
miczynnikówglebotwórczych,szczególnieczynnikaklimatycznego.Przykładem
sąobszarymono-ipoligenetycznychglebbielicowychuważanychzastrefowewe
współczesnychborealnychisubborealnychstrefachklimatyczno-roślinnychoraz
wyróżniającychsięjakośródstrefowewśrodowiskachpolarnych,subtropikalnych
itropikalnychróżnychkontynentów.Naterenachpolodowcowychiichprzedpo-
lachinicjacjaipełnyrozwójdużejczęścipolipedonówodbyłsięzaśwpóźnym
glacjaleiweoholocenie.Częśćtychodziedziczonychgleb,wtymtakżeglebybie-
licoziemne,tosątworyinterglacjalneiinterstadialne,którenieuległyzniszczeniu
wokresachpluwialnychzlitologiczno-pedogenicznymiwłaściwościamizimnych
środowiskpro-iperyglacjalnych.
Whipotezieroboczejprezentowanychbadańzakładamy,żewarunkiklima-
tyczneibiotycznewperyglacjalnychśrodowiskachplejstocenu,szczególnieod
maksimumVistulianu,byływEuropieŚrodkowejiPółnocnejstosunkowopo-
dobnedopanującychwspółcześniewperyglacjalnychśrodowiskachholoceńskich
północnychobszarówkontynentueuropejskiego(Bronger,Catt1998).Wiadomo,
żewszelkiezdarzenialitomorfopedogeniczne,którenastępowałyposobiewdanej
częścikrajobrazuodmomentujegoinicjacji,zostałytrwalerejestrowanewbudo-
wieprofilugleby(Kowalkowski1973,1988c,1990,2001a;Degórski2006a,b).Wob-
rębiedanegokrajobrazu,różnorodneczynnikiglebotwórczedziałającezmiennie
wczasieiprzestrzeniukształtowałymozaikilokalnych,regularnychinieregular-
nychkatenalnychukładówgleb,tworzącychokreśloneasocjacjeglebowe.Gleby
