Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
Glebybielicoziemne
2002,2003a),mozaikowatościśrodowiskaprzyrodniczego(międzyinnymiwarun-
kówklimatycznych,wodnych,biotycznych)panującychwdanymetapierozwoju
gleby(MokmaiBuurman1982;Manikowska1985b;Bednarek1991;Morozova
1994;PrusinkiewicziBednarek1996;Degórski1998b,1998c,2002)lubwłaści-
wościpedonówwokreślonymokresieifazieglebotwórczej(Kowalkowski1988c,
1994;Manikowska1999),jakizdefiniowanychprocesówmorfopedogenetycznych
(Kopp1965,1970;Kowalkowski,Mycielska-Dowgiałło1985;Kowalkowski,Kocoń
1998;Kowalkowski1973,1988a,1990,1993,1994,1995b,1998a,2001a,2004b).
Nadaljednakstosunkowoniewielejestopracowańtraktującychglebęjako
dynamicznyelementskładowyśrodowiskapodlegającyciągłejewolucji,powodo-
wanejpulsacyjnymizmianamiwmegasystemieśrodowiskageograficznego(Kopp,
Kowalkowski1990;Kowalkowski1980,1990,1994,2001a;Degórski2004a).Rów-
nieżmałojestznanychwliteraturzeprzykładówekogeograficznegoujęciazróżni-
cowaniawłaściwościgleb,szczególniebardzodyskusyjnychglebbielicoziemnych
(Volobuyev1963;Mokma,Buurman1982;Kowalkowski1990;Bednarek1991;De-
górski2002;Altermanniinni2008).Niewystarczającejestpoznaniewskaźników
ocenyprzebiegusamegoprocesubielicowaniawzależnościodstopniarozwojugle-
bywróżnychwarunkachgeograficznych(Whalley1975;Mokma,Buurman1982;
Morozova1994;Bednarek,Pokojska1996;Reuter1962,1998;Friedrichiinni1999;
WRB1998,2006),brakteżjednoznacznegozdefiniowaniadiagnostycznychwskaź-
nikówokreślającychzwiązkimiędzycechamidawnychiwspółczesnychprocesów
bielicowania(Bednarek2000,2003).
Jednymzpodejśćbadawczych,wykorzystywanychwocenierozwojuzarówno
pokrywyglebowej,jakicałegosystemuśrodowiskaprzyrodniczego,jestzasadaak-
tualizmugeograficznego,któryodnosićsięmożedoanalizprzestrzennych,atakże
czasowych-paleogeograficznych.Pierwszepodejściepoleganaporównaniuroz-
poznawalnychwmakro-imikroskalachwłaściwościglebpowstałychwwyniku
działaniaprocesówwróżnychśrodowiskachfizycznogeograficznych,współcześnie
przebiegającychwjeszczebiologicznieaktywnymśrodowiskuglebotwórczym,
zpedonamimłodymimorfogenetycznieorazdojrzałymipedonamipowstały-
miwpodobnychwarunkachsiedliskowychwniedalekiejlubdawnejprzeszłości,
aobecnieznajdującymisięwinnym,różnymodpoprzedniegośrodowiskuglebo-
twórczym(Kowalkowski1990;Degórski2002).Drugitypanalizpozwalazaśna
porównywaniecechpedonówzwłaściwościamizidentyfikowanychtypologicznie
glebkopalnych,reliktowychiwspółczesnychozróżnicowanymwieku(Bednarek
2000).Dziękitakimanalizomocharakterzekompleksowychstudiówgeograficzno-
gleboznawczychmożnazrekonstruowaćnastępstwawarunkówprzyrodniczych,
jakiepanowaływśrodowiskuwprzeszłości,wokreślonychjednostkachpolipedo-
nów(Kowalkowski,Berger1972a,1972b;Kowalkowski,Starkel1975;Kowalkow-
ski,Borzyszkowski1977,1989;Kowalkowski1970a,1979,1989,1990).
