Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Rozdział1
potencjałgospodarczyStanówZjednoczonychzacząłprzewyższaćnajwiększych,
ówczesnychkonkurentówAmeryki,czyliWielkąBrytanię,FrancjęiNiemcy14.
WXIXwiekuUSAosiągnęłyprzewagęnadWielkąBrytaniąiNiemcami,
wprodukcjistaliiżelaza(ł),awprodukcjiwęglatensampoziomcoWielka
Brytania15.WrazzumacnianiemgospodarczejpozycjiUSAwśrodowiskumię-
dzynarodowymrósłpotencjałpolitycznytegopaństwa,cotakżebyłorezultatem
IorazIIwojnyświatowej.PozycjaStanówZjednoczonychnaareniemiędzyna-
rodowejradykalniezmieniłasiępozakończeniuIwojnyświatowej.ToUSA,
nieWielkaBrytaniaczyFrancja,stworzyływizjęodbudowyEuropynietylko
zezniszczeńwojennych,aleprzedewszystkimnowegoporządkumiędzynaro-
dowego,wktórymcentralnemiejscezajmowaćmiałaLigaNarodów.Według
prezydentaWoodrowaWilsona–twórcyprojektuLigi–organizacjamiała
respektowaćiutrzymywaćterytorialnąintegralnośćiistniejącąniezależnośćdla
wszystkich16.Wilsonowskawizjaświataopartanawierzewdemokrację,prawo
międzynarodoweorazsystembezpieczeństwazbiorowegostanowiłacałkowite
novumwówczesnychstosunkachmiędzynarodowych.Tonowatorskiepodejście
zaczęłoinspirowaćpaństwaeuropejskie,szczególnieteoniewielkimpotencjale.
IdealizmW
.WilsonadałpoczątekbudowiewizerunkuStanówZjednoczonych,
jakopaństwastojącegonastrażyświatowegobezpieczeństwa.Wstrategii
amerykańskiegoprezydentaStanyZjednoczonemiałyzadanieochronyspo-
łecznościmiędzynarodowejprzedwszelkiminiebezpieczeństwami.Zducha
wilsonowskiejwizjiświatanarodziłosięamerykańskiesoftpower,17taksilnie
oddziałującenaspołecznośćmiędzynarodową.
WybuchIIwojnyświatoweji(ponownejakwI)późneprzystąpieniedo
niejUSAugruntowałoichmocarstwowąpozycjęnaświecie.Ówcześniesta-
tusStanówZjednoczonychokreślałpotencjałmilitarny,ekonomicznyipoli-
tyczny.Wprzypadkutegopierwszegonajważniejszeznaczeniemiałabroń
atomowa,pełniącafunkcjęodstraszania.Wynalezieniebronijądrowejijej
faktyczneużycieprzeciwkoJaponiiwzmocniłopozycjęUSAwprzestrzeni
światowej.Amerykanomudałosięutrzymaćmonopolwdziedziniezbrojeń
14J.Portes,StanyZjednoczonedzisiaj:władcyświata?,WydawnictwoLaroussePolska,
Warszawa2003,s.25.
15M.Rzepecka,TheUnitedStatesofAmerica-theGlobalHegemonyandItsFuture,
(w:)U.S.ForeignPolicy.Theory,Mechanisms,Practice,podred.A.Manii,P
.Laidbra,Ł.Wor-
dliczka,WydanictwoUniwersytetuJagiellońskiego,Kraków2007s.492.
16Cyt.za:C.H.Ellis,TheOrigin,StructureandWorkingsoftheLeagueofNations,George
Allen&Unwin,London1928,s.489.
17Softpower–zdolnośćkształtowaniapreferencjiinnych;zdolnośćdoprzyciągania,które
częstoprowadzidocichegowspółudziału.Źródłosoftpowerwpolitycemiędzynarodowejstano-
wiąwartości,któreorganizacjalubkrajwyrażawswejkulturze,przykładywewnętrznejpraktyki
ipolityki,orazsposób,wjakikształtujeswojerelacjezinnymi,za:J.S.Nye,Softpower.Jak
osiągnąćsukceswpolityceświatowej,WydawnictwaAkademickieiProfesjonalne,Warszawa
2007,s.34–35,37iin.
