Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
WPROWADZENIE
Pojęcieafektujestwięcściślezwiązanezretoryką,przezpryzmat
którejnależywzasadziepostrzegaćcałątradycjęmuzykidawnej,
przynajmniejwjejnurciewysokimikunsztownym.Teatroperowy,
czyliprzedmiotbadaniawtejksiążce,stanowijednakniecoinny
żywioł.Abyzrozumiećjegomiejscewśródpozostałychgatunków
czy-używającwspółczesnejterminologii-stylówmuzycznych7,
należycofnąćsiędopoczątkówXVIIwieku,tojestdopowstania
operywwąskimkręguintelektualistówispecjalistów,wtakzwanej
CameracieFlorenckiej8.Opera,znanawówczasmiędzyinnymipod
nazwądrammapermusica(azatem,dosłownie:dramatprzedsta-
wionyprzezmuzykę),narodziłasiępodwpływemideiadfontesjako
próbawskrzeszeniadramatuantycznego-wykonywanego,według
dawnychprzekazów,podpostaciąmelorecytacji.Pierwsząpraktyką
kompozytorskąoperystałsięzatemstilerappresentativoalbostile
recitativo-stylrecytatywny9.
Związekoperyzafektemokazujesięzatemźródłowoniezwykle
bliski.Wiemy,żeArystoteles,rozważająckwestięteatru,awszcze-
gólnościtragedii,łączygozezdolnościąwzbudzaniaokreślonychro-
P
.Saint-Dizier,MusicalRhetoric:FoundationsandAnnotationSchemes,Hobo-
ken2014;B.Vickers,FiguresofRhetoric?/FiguresofMusic?,nRhetorica:AJour-
naloftheHistoryofRhetoric”1984,No.1,s.1-44.
7
Stylteatralnywyróżnianoodbarokujakojedenztrzechobowiązującychwmu-
zyce,obokstylówkościelnegoikameralnego.AutoremtegopodziałubyłMarco
Scacchi.Zob.naprzykładScacchi,Marco,hasłow:CompaniontoBaroqueMu-
sic,ed.J.A.Sadie,Oxford2002,s.184.
8
Cameratybyłypopularnąformąorganizowaniagrupbadawczychidyskusyj-
nych,łączącychzesobąaktywnośćprofesjonalistówidyletantów,jeszczena
przełomieXVIiXVIIwieku.IchkoncepcjanawiązywaładoideiAkademiiPla-
tońskiej.Zob.natentematnaprzykładE.Pöhlmann,TeRevivalofAncient
GreekMusicintheRenaissance,w:idem,AncientMusicinAntiquityandBey-
ond:CollectedEssays(2009-2019),Berlin2020,s.103-105.
9
Por.naprzykładT.Carter,TeStileRappresentativo,w:TeCambridgeHisto-
ryofSeventeenth-CenturyMusic,Vol.1,eds.T.Carter,J.Butt,Cambridge2005,
s.189-196.Należyodnotować,żestilerappresentativobywawtradycjihistorii
muzykiodróżnianyodstilerecitativo.RozróżnieniadokonałGiovanniBatti-
staDoni,pisząc,żepierwszyzestylówjestszczególnieprzydatnydlaśpiewute-
atralnego,drugizaśmaprzeznaczenieogólniejsze.Por.E.Abramov-van-Rijk,
Introduction,w:eadem,SingingDante:TeLiteraryOriginsofCinquecentoMo-
nody,NewYork2014,s.4-5.
