Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
5.StanisławLem:LukrecjuszzeLwowa
39
wpolskimjęzyku-BibliiWujka,mowieMickiewicza,Sienkiewicza,
LeśmianaiMiłosza-możnabyoddaćsłowamitegoostatniego:nJęzyk
jestmojąmatką!”.Tymbardziejwtensposób,żeiLembyłjęzyka
polskiegonrodzicem”.
Wlatach30.XXwiekuLwówliczyłponad300tys.mieszkańców,
zczegopołowęstanowiliPolacy,⅓Żydzi,resztę,wwiększości,Ukra-
ińcy.WieluŻydówjużwXIXwieku,alezwłaszczapoodzyskaniu
przezPolskęniepodległościw1918roku,włączyłosięwtenwir
polskiejkulturyorazwstrukturypaństwowe,istałosię,niejakonna
ochotnika”,Polakami-międzyinnymiojciecStanisławaLemaion
sam.AnalogiczniedoHeinrichaHeinego-Żydzpochodzenia,był
wielkimNiemcem,aLudwigWittgenstein-Austriakiem,Stanisław
Lem-byłPolakiem.GdybyLempozostałŻydem,onlukrecjańskiej”
nawetosobowości,niepowstałabyjegosyntezanaukopochodnegoob-
razuświatainaukotwórczego,chrystianocentrycznegosystemuwarto-
ści.NiepowstałabybezEwangelii(zamiastTalmudu),bezkatolickiego
zduchauniwersalizmu(zamiastekskluzywizmu),bezchrześcijańskiej
jawnościżycia(wmiejscekonspiracyjności),bezzachodniegoracjona-
lizmu(wmiejscemistycyzmu),bezwymogustromejhierarchiimoral-
nejwspołeczeństwie(zamiastkolektywistycznegoegalitaryzmu);bez
honorowaniarozdziałuiautonomiiwładzświeckiejiduchowej.Polski,
katolickicharakternarodowy-którytakcelniewyraziłgeniuszLeib-
nizawXVIIwieku9-uformowałLema,bezwzględunanateizm”
formowanego.PoIIwojnieświatowej,wKrakowie,terzymskokatolic-
kiewpływybyłyjeszczesilniejsze-dziękiwięziomznTygodnikiem
Powszechnym”,przyjacielowiJanowiJ.Szczepańskiemu(1919-2003),
azwłaszczażonieBarbarze(1930-2016).Sprawiłyone,żeniebyłmoż-
liwyakcesLemaanidokomunizmu(wszczególnościdoPZPR),ani
doliberalizmu(reprezentowanegoprzezwieluuczniówszkołylwow-
sko-warszawskiej,którychpisarzpoważał).Lemniemógłstaćsięani
marksistą,aniscjentystązpowodunabytegonhamulcakatolickiego”
orazwrodzonego-nlukrecjańskiego”.Tedwakomponentyzaśpogo-
dziłjakośwpostaciswegonkatolickiegoateizmu”.Jednakżetowłaśnie
katolickieobliczeLema,obecnegłówniewjegopublicystyceieseisty-
ce,jakonniegdysiejsze”,sprawiłoniepopularnośćtejczęścijegopism.
9Por.G.W.Leibniz,Specimendemonstrationumpoliticarumproeligendorege
Polonorumł(1669).Por.też:P.Okołowski,JakichrządówPolacypotrzebują?Pol-
skawświetleideipolitycznychLeibniza,nPrzeglądFilozoficzny-NowaSeria”2016,
nr4.
