Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
5.StanisławLem:LukrecjuszzeLwowa
Atoprzecieżpołowajegoprac,todziełanajważniejszefilozoficznie,
czyliintelektualnie!
3.
Jużw1945roku(wopowiadaniuHauptsturmführerKoestnitz10)Lem
dałpróbkęswejoryginalnej,zduchachrześcijańskiejantropologii.
Dekadępóźniej,wDialoguowskrzeszaniuzatomów-próbkęfilozo-
ficznegoatomizmu.Przezresztęzaśżyciansklejał”obieteskładowe
wsyntetycznyobrazświata,którymożnabynazwaćneolukrecjańskim.
NagruncietegoobrazuwszystkowKosmosiepoleganasczepianiu
sięirozczepianiuatomów,włączniezesprawamiludzkimi.Czytamy
otymwObłokuMagellana(1955):
Życieoglądanezbliskaprzedstawiałosięjaktaniecpyłkówwsmudzesłonecznej,
cojakiśczasprzemiatanykataklizmem11.
Toprzecieżbezwiedniezastosowanaprzezpisarzapoetykaepiku-
rejska.
Lembyłwprawdziezdania,żesystemuzjegopoglądówzbudować
sięnieda,toznaczyniedasiębezsprzeczności.Alesystempowstał!
Ajegosprzecznościsąsprzecznościaminaturalizmuwszelkiego
(iwszelkichludzkichsystemówmyślowych),tkwiącymiwzorcowojuż
wepikureizmie.Oilemniejjestniespójnościwtymnmaterializmie
losu”12wporównaniuzmaterializmemoświeceniowymczymateriali-
zmemdialektycznym!
AototrzonneolukrecjanizmuStanisławaLema.nBógnietylko
grazeświatemwkości,leczniedajezajrzećdokubka”13.Jesttosto-
chastycznyświatwiecznychatomów.Potwierdzajątotrzynajwiększe
odkryciawnauceXXwieku:ogólnateoriawzględności(1916),teoria
kwantów(1927)orazteoriaDNA(1953).Racjonalistycznafilozofia
współczesna-scjentyzmu,marksizmuczyneotomizmu-nieprzetra-
10Przedrukw:nOdra”2017,nr2iwniniejszymtomie.
11S.Lem,ObłokMagellana,Kraków1970,s.281.
12Czytelnikniemiecki,aleikażdyinny,możerozjaśnićsobieantropologiczne,
azwłaszczaspołecznestanowiskoLemapoprzezlekturędwóchznanychwniemczyź-
niedziełwspółczesnegoipesymistycznegonaturalizmu:DerRassenkampfLudwika
GumplowiczaiDerMenschArnoldaGehlena.Lemdzieliznimi,najednakiejzasa-
dzie,filozoficznąniepopularność,choćbijeichnagłowęsławąwielkiegoartysty.
13S.Lem,BibliotekaXXIwieku.GolemXIV,w:tegoż,Dzieła,t.18,Warszawa2009,
s.283.
