Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
AmerykanomwścisłejwspółpracyzMohammademRezą;anawetfragmenty
dokumentującedesperacjęideterminacjęintelektualnejopozycjibuntującej
sięprzeciwszachowinadługoprzedChomejnim.Podmiotemgniewu,buntu
iwykonawcąbrutalnejzemstynaszachustajesięwangielskimprzekładzie
żywiołowodziałającylud,pobudzonyidowodzonyprzezfanatycznychmuł-
łów.Dorejestrupoważnychingerencjinależydołączyćprzeniesieniedwóch
pełnychrozdziałówzczęściDagerotypydoMartwegopłomienia.Opiszdjęcia
dokumentującegoobaleniepomnikaszachaiwywiadzjegoburzycielem,choć
stylistycznieizgodniezlogikątekstunależądoczęścicentralnej,trafiłydo
fragmentueseistycznego,gromadzącegogłówniewyabstrahowanerefleksje
ofenomenierewolucji.Przesunięciedoczęściostatniejscenyburzeniapomni-
kapowoduje,żewnowymukładziezostajeonadopisanadorozbudowanej
metaforyupadkuteatruWielkiejCywilizacjiiprzeztonabieracharakteru
ulicznego,widowiskowegorytuału,powtarzającegosięwkolejnychodsłonach
rewolucyjnegospektaklu;upadekszachazostajedopełnionyobrazemupadku
pomnikawplanieuniwersalizującejmetafory,niezaśnapoziomierealności.
ShahofShahs,opublikowanynaZachodziedwalataposukcesieCesarza,
zostałżyczliwieprzyjętyprzezkrytykę.Wrecenzjachpisanoowysokiej
literackiejrandzeobureportaży.Zwracanouwagęnawiarygodnośćrelacji
Kapuścińskiego,którydziękidoświadczeniuponaddwudziesturewolucji
zdołałstworzyćzupełnieunikatowąksiążkęopowtarzalnościpewnychpro-
cesówizachowańniezależnieodszerokościgeograficznej.Podkreślano,że
właśniePolakbyłszczególniepredestynowanydotego,byuchwycićsedno
wydarzenia:rolęsilnegoruchureligijnegowprzewrociepolitycznym.Sal-
manRushdiewspominałoswoimpierwszymwrażeniu,towarzyszącymjuż
lekturzepoczątkowychstronreportażyzIranuiEtiopii:obcowaniazpraw-
dziwymidziełamisztuki.Opowiadał,jakzamęczałznajomychopowieściami
o„wyjątkowej”książce-Cesarzu,ponieważwiedział,żenikt,ktomaliteracki
zmysł,niezdołałsięjejoprzeć21.TaksamopostrzegałSzachinszacha.
WażnąpropozycjęczytaniaCesarzaiSzachinszachajakodwóchopowieści
otyraniiwysunąłwęgierskipisarzipolitykZoltanBiró,którywrównymstop-
niudoceniłichartystycznąjakośćorazfilozoficznynamysłietycznywymiar22.
Szachinszachauznałwprawdziezaksiążkębardziejpogłębioną,aleigorzką,
18|Wprowadzenie
