Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
SPÓRONORMATYWNEPODSTAWYESTETYKI
27
2)faktniedostrzeganiaprzeztradycyjnąestetykęelementarnej
prawdy,żekażdedziełosztukijestcenionezewzględunajegouni-
kalnośćiniepowtarzalnąoryginalnośćidlategoestetykaniemoże
ustalaćżadnychogólnychregułtworzenia,przeżywania,interpreto-
waniaiocenianiadziełasztuki.
Przeciwnicynormatywizmuartystycznegoiestetycznegopowoływali
sięrównieżnapraktykęnajnowszejtwórczościawangardowej,którajak
utrzymujeteoretykawangardyPeterBurger,zniszczyławszelkąmożli-
wośćustalaniawartościowychiuzasadnionychnorm2.
Jeślinormatywizmmiałbyćjednymzgrzechówgłównychtradycyj-
nejestetyki,tonicdziwnego,żeprzezwyciężeniemtejsłabościmiałabyć,
zdaniemniektórychprzedstawicieliestetykianalitycznej,ucieczka
wczystydeskryptywizm,pozbawionynietylkoskłonnościnormatywis-
tycznych,lecznawetjakichkolwiekelementówwartościowania.Wrezul-
taciepowstałokilkaklasyfikacyjnych,aksjologicznieneutralnychdefinicji
sztuki.Podjętotakżepróbystworzeniaczystodeskrypcyjnychteoriisztuki,
którewzamierzeniachichautorówmiałydawaćpełnącharakterystykę
praktykiartystycznej,unikającprzytymnormatywizmuiwartościowania.
KlasycznymprzykłademtakiejkoncepcjijestteoriainstytucjonalnaGeor-
geíaDickiego.Wrzeczywistościjednakaniteoriainstytucjonalna,ani
innepróbystworzeniaczystoopisowychiklasyfikacyjnychkoncepcji
sztuki,niespełniłyżywionychwobecnichoczekiwańiniestałysię
pełnymiizadowalającymiteoriamisztuki.
Wieleprzemawiazatym,żeniebyłtoprzypadek.Inaczejbyćnie
mogło,bojaksłuszniezauważyłTheodoreAdorno,Ñideaaksjologicznie
neutralnejestetykijestnonsensemn3.
Przedpodjęciempróbyuzasadnieniatezy,żeżadnaczystodeskryp-
tywnateorianiemożedaćpełnejcharakterystykisztuki,warto,jaksądzę,
przeprowadzićkilkadystynkcjidotyczącychrozumieniatakichpojęćjak
normainormatywność.
WnaukachspołecznychpojęcieÑnorman,charakteryzowaneprzy
pomocytakichterminówjak:standard,reguła,wzorzec,nakazizakaz,
używanejestwdwóchzasadniczychznaczeniach:
2P.Burger,TheoryofAvant-Garde,Manchester,1984,s.87.
3T.Adorno,AestheticsTheory,LondonandNewYork,1984,s.371.
