Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34
10GŁUPOTAJAKOZAGROŻENIEIPROBLEM
nośćfunkcjonowaniakażdejznichmożebyćźródłemporażekwzakresiedąże-
niadonajważniejszegocelużycia–szczęścia.Jednakposiadaniepotencjałuobu
forminteligencjiniegwarantuje,żewkażdymprzypadkunaszedziałaniedopro-
wadzidouzyskaniainteligentnychskutków.J.M.Marinauważa,żenajważniej-
szewunikaniugłupotyjestdokonywaniewłaściwychwyborówpóldziałania,na
którychstosujemyswojąinteligencję.HMyśliipoczynania,któresamewsobiesą
inteligentne,mogąokazaćsięgłupie,jeżelipoleichdziałaniajestgłupie”(s.29).
PowyższąformułęnazywaHzasadąhierarchiipól”:przytymsprawiawrażenie
jakbydokonałjakiegośodkrycianaukowego,bowiempiszeotejzasadzieHzroz-
kosząipoczuciemdumy”.
NajciekawszesąrozważaniaJ.M.Marinawkwestiiinteligencjizbiorowej
(społecznej)orazomożliwychporażkachwjejzakresie(s.170–203).Jegozda-
niemHistniejąinteligentneigłupiepary,inteligentneigłupierodziny,społe-
czeństwainteligentneispołeczeństwagłupie”(s.173).Głupiewspólnotysłabo
radząsobiezpozyskiwaniemisprawdzanieminformacji,mająznacznetrudno-
ścizprocesemprzystosowywaniasiędozmieniającejrzeczywistości,zdostrze-
ganiemirozwiązywaniemproblemówikonfliktów,generująnienawiść,nie-
tolerancję,agresjęiwrogośćorazredukująwolnośćikreatywnośćjednostek
imałychgrup.Naogółsąoneopartenawładzyautorytarnej,którapreferuje
uniformizację,przymus,nieufność,segregacjęludzi,niechęćdodialoguikom-
promisu,uzurpujesobieprawodojedyniesłusznejkoncepcjidobra,prawdy
ipięknaorazzła,fałszuibrzydoty,czyligłosijedyniesłusznąwykładnięmądrości
igłupoty.
Zmojegopunktuwidzeniawydajesię,żepojęciaHspołeczeństwa(narody)
inteligentne”lubHspołeczeństwa(narody)głupie”,podobniejakmianoHosoby
mądre”lubHosobygłupie”sąnadmiernieuogólnione.Moimzdaniemzarówno
dużewspólnoty,jakrównieżjednostki,wróżnychsferach,równoleglelubprze-
mienniefunkcjonująmądrzeigłupio.Ponadtowprzypadkumyśleniaidziałania
wspólnotjedneichsegmentywdanejsytuacjiiczasiepostępująmądrze,inne
głupio,jedneczęściej,wważnychkontekstachfunkcjonująinteligentnie,innezaś
częściejzachowująsięgłupio,aletonieznaczy,żezawszeznamionujejegłupota
nieskończonaiwieloaspektowa.
Zatem,wedługmnie,właściwsza,słuszniejszaibardziejrozważnajestinter-
pretacjagłupotywspólnotowejwyrażonaprzezbiałoruskąpisarkęilaureatkę
NagrodyNoblawdziedzinieliteraturyS.Aleksiejewicz.Powiadaona,żesątakie
okresywhistoriinarodów,wktórychoneprzestająmyślećlubniewiedzącomają
myśleć.Dodamodsiebie,żewówczastakżeniewiedzącomajączynić,abybieg
sprawwspólnychbyłdlanichkorzystny;wtedystająsiębardzopodatnenapoli-
tyczne,ekonomiczneczyreligijnemanipulowanienimi,czegoskutkiembywają
ichgłupiezachowaniaidziałaniazbioroweorazrozmaitestratyiszkody.Etapy
tewdziejachdużychwspólnot,wktórychoneprzejawiająistotneniedostatki
