Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1010Istota,strukturaiwłaściwościgłupoty
35
poznawczeiwykonawcze,częstodestruktywniesąwykorzystywaneprzezprze-
biegłychiniebezpiecznychprzywódcówdozdobyciawładzynadnimiorazreali-
zowaniaswoichskrajnychipopulistycznychprogramów.
Napowyższymtleprzytoczonychsyntetycznierozważańwybranychanality-
kówibadaczygłupotyprzedstawiamwłasnąwykładnięjejistotyorazstruktury
(wwąskimiszerokimujęciu).
Wwąskimujęciuistotąiźródłamigłupotysąróżnedeficytyi(lub)dysfunk-
cjewystępującewaktywnościpoznawczo-rozumowejludzi,któreprzejawiająsię
wformieokreślonychprzypadkówniesprawnegobądźniskosprawnegodziałania
umysłowego(teoretycznego)ipraktycznegoorazwynikającychzniegorozma-
itychszkódistrat.Negatywneskutkikonkretnychdziałańgłupichmogąobni-
żaćjakośćżyciaifunkcjonowanianietylkoichsprawców,aletakżenaszkody
ikrzywdynarażaćinnepodmiotyorazobiektyprzyrodnicze.Naprzykładnie-
któregłupiepoczynaniaprzywódczeelitwładzypaństwowejwPolscewokre-
siepoprzedzającymwyboryprezydenckieiparlamentarnew2015r.(zwłaszcza
niemądrezaniechaniaodpowiednichdecyzji)orazpodczaskampaniiprzedwy-
borczejdoprowadziłynietylkodozasadnejutratyprzezeńwładzy,alerównież
pośrednioprzyczyniłysiędopowstaniaróżnorodnychszkódwsferzemiędzynaro-
dowegoiwewnętrznegofunkcjonowaniakrajuwlatachnastępnych.Odczuwają
jezwłaszczamilionyobywateliuznawanychprzeznoweelitywładzyzaswoich
przeciwnikówiwrogów,którewtensposóbstałysiębezwolnymi,niezawinionymi
icierpiącymiofiaramigłupotypoprzedniegoukładurządówwPolsce.Jednakto
coprzezjednychludziodbieranejestjakoskuteknegatywnyczyjegośgłupiego
postępowania,przezinnychwartościowanebywajakopożądanyskutekpozy-
tywnymądregodziałaniainnegopodmiotu(wtymprzypadkuswoichreprezen-
tantówpolitycznych).
Wąskopojętągłupotę,wtymkonkretnecasusyzachowańidziałańgłupich,
traktujęjakokategorięgłupotypraktykowanąwróżnymstopniuświadomie.
Wtymujęciunp.jeżeliktośniewieinierozumie,żepaleniepapierosówczy
lekomańskiespożywaniefarmaceutykówbezkontrolilekarzajestszkodliwedla
zdrowia,tojegopostępowanianieuznamyzagłupie,mimożezczasemosobi-
ścieprzyczyniasięwtensposóbdopowstaniaistotnychskutkówpatogennych,
bowiemniemaonświadomościnastępstwswojegodziałania.Dogłupotyszeroko
definiowanejzaliczamzarównoprzypadkiświadomych,jakinieświadomychdzia-
łańniemądrych.
Deficytyidysfunkcjepoznawczo-umysłowe,mogącebyćpodłożemnaktórym
kształtująsięzachowaniaidziałaniagłupie,okresowolubdługotrwalewystępują
wewszystkichsferachaktywnościpoznawczejwszystkichludzi–ujednychczę-
ściejidłużej,uinnychrzadziejikrócej.Katalogpowyższychograniczeńobejmuje
nadewszystkodeficytyidysfunkcjewzakresienastępującychprocesów:
a)spostrzeżeniowo-wyobrażeniowych;
