Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
nr1|2020
RODZIMOWIERSTWO
kościdzikichzwierząt,wszczególnościwilków.Kiedyzbierzejużcaływilczyszkielet,siadaprzy
ogniskuizaczynaintonowaćpieśń,akościobrastająciałemisierścią,byżywa,silnawilczycazerwała
siędobiegu.DAwktórymśmomencie(…)czytoodwielkiegopędu,czytoodbryzgówwodywrzece,
czytoodpromieniasłońcalubksiężyca,którypadawprostnabokzwierza,wilknagleprzemieniasię
wroześmianąkobietę,którabiegniewolnakuwidnokręgowi”15.Niewiemy,czyDziewannaposiadała
moczmianywwilczycę,możemyjednakzcałąpewnościąstwierdzić,iżrównieżwrodzimejkulturze
wilkipierwiastekżeńskisązesobąarchetypiczniepołączone.
WźródłachkronikarskichDziewannęporównujesięzgreckąArtemidąirzymskąDianą,
realizującąjednoznaczniearchetypDziewiczejŁowczyni.Koncepcjadziewiczościjakostanu
Dczystościseksualnej”zostaławprowadzonadokulturyrodzimejprzezchrześcijaństwo.Pierwotnie
przydomekDdziewica”odnosiłsiędosferypsychicznejiduchowej,informowałoniezależności
kobiety,staniepanieńskim(przedzamążpójściem),jejmłodzieńczymwieku,sileiwitalności16.
DlategoarchetypDziewiczejŁowczyniniesiezesobąjakości,związanezdzikościąrozumianą
jakostannieuporządkowania,przeciwstawnylogiceicywilizacji,zawierającywsobienaturalne
instynkty,nieposkromionytemperament,żywiołkobiecegolibido,wolnośćiżyciodajnąmłodość.
ToDnieudomowiony”,nieobliczalnyaspektkobiecejpsychiki,twardostawiającygraniceinieznający
kompromisów.Zawierawsobieburzliwyarchetypwojowniczki,protektorki,ognistejduszy
zgłębipuszczy.DzikiejŁowczyniniemożnaujarzmić,nagiąćdozasadżyciaspołecznegoaniinnego
systemustworzonegoprzezludzkiumysł,nierespektujeżadnychprawizasadcywilizacji-onajest
wcieleniemprawadzikiejprzyrody.
Dziewannaopiekujesięciężarnymikobietami,małymidziećmiileśnązwierzyną,ajejatrybutem
jestłuk–znakłowczyni.UOskaraKolberaznajdujemyopispięknejłużyckiejboginilasów
imyślistwa,zwanejDziewicą,polującejwtowarzystwiechartówprzyświetleksiężyca17.
WłaśnieuKolbergaczytamy,iżatrybutemtejboginijestłukistrzały–wskazującenaarchetyp
łowczyni,aleteżwojowniczki.
Łączącwsobieaspektprotektorkiidrapieżnika,stajesięuosobieniemdwoistościkobiecej
duszy–łagodnejidrapieżnej,opiekuńczejiwojowniczej,czułejinieprzejednanej.Estésopisuje
naturalnydualizmkobiecyjakodwiepotężneżeńskiesiły,zamieszkującejednąkobiecąpsychikę.
Mówiobliźniaczejżeńskiejduszy–chłodnejigorącej,radosnejismutnejjednocześnie.
Wszystkie
te
elementy
tylko
pozornie
się
wykluczają,
tajemnica
kobiecości
tkwi
wzjednoczeniuprzeciwieństw.Perspektywataznajdujepotwierdzeniewhipotezach
niektórychbadaczy,łączącychDziewannęiMarzannęjakojednąBoginięodwóchtwarzach-
zimowapaniśmierciiodrodzeniaorazognistewcieleniemłodościiwitalności,
rozumianejakodwiezintegrowane,kosmiczneżeńskiesiły
18
.Dwabiegunytegosamego
pojęcia.
WtymkontekścienależyzwrócićuwagęrównieżnamediacyjnąfunkcjęDziewanny(zachowaną
wpostaciWilczejMadonny)–dzikaBoginiprzeprowadzaduszezmarłychdozaświatu,poruszając
siętymsamympoprzestrzeniachsymbolicznychzwiązanychzcyklemumieraniaiodradzania.
Panitętniącego,bujnegożyciatoprzewodniczkadokrainyumarłych,cołączyjąztajemnicą
cyklicznościiambiwalencjikobiecejnatury,zamykającejwsobieżycieiśmierć.Powiązania
DziewannyzMarzannąiświatemzmarłychzaznaczają,iżżadnegoaspektuDzikiej
Kobiety
15C.P.Estés,dz.cyt
16N.Davies,Bożeigrzysko.HistoriaPolski,WydawnictwoZnak,Kraków2003
17O.Kolberg,MateriałydoetnografiSłowianzachodnichipołudniowych,cz.1Łyżyce,PWM,Kraków1985
18M.Łuczyński,SemantykaobrzędówwiosennychzwiązanychzMarzannąiJaryłą(Próbarekonstrukcji„prasłowiańskiegotekstu“)
w:„RespectusPhilologicus”,nr:10(15)/2006,s.172
9
