Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Filocentrycznetendencjewrozwojuprawa
15
wyrażasięwrozszerzającejsięwspólnociewspółodczuwania,współ-
uczestnictwaiwspółdziałania.Cowięcej,dotejwspólnotyzaczynają
byćwłączanezwierzęta.Naznaczeniuzyskujeteżzasadabezimiennej
wzajemności.Corazściślejszajestwspółmiernośćuprawnieńiobo-
wiązkówicorazwyraźniejichcharakterodrywasięodzajmowanej
pozycjispołecznej.Ponadtostalemaleje„ciśnieniemotywacyjne”re-
gulacjiprawnych.Kiedyśmusiałyonezagrażaćmutylacjąiinnymi
srogimikarami,abywywołaćpożądanepostępowanie.Dzisiajludzie
dobrowolnierobiąto,doczegowprzeszłościmógłichskłonićtylko
srogiprzymus.Idopieroobecnie,naprzełomieXXiXXIstulecia,
niewymuszonegroźbąposłuszeństwowobecprawazaczynapowoli
stawaćsiępostawądominującą.Ściganiunaruszeńregulacjipraw-
nychnaogółnietowarzyszyjużnienawiśćdosprawcy,żądzaodwetu
izemsty.Wpragnieniuzadośćuczynieniakrzywdziezaczynaprze-
ważaćżądanierestytucjiiprzywróceniastatusquoante.Napastnik
jestczęstokroćpostrzeganyjakoofiarazłejsocjalizacjilubdeformacji
psychosomatycznych.Dlategobywaotaczanyopieką,skierowywany
naleczenielubpoddawanyzabiegomresocjalizacyjnym,anieska-
zywanynawieloletniąizolacjęideprywację.Tacorazwyraźniejsza
zmianapostawwobecnaruszycieliprawajestspowodowanazmianą
wnastawieniachemocjonalnych,którezkoleipowodują—znacz-
niepowolniejsze—przemianyobyczajówspołecznychicałejzłożo-
nejinfrastrukturyinstytucjonalnej.Mówiącmetaforycznie:związek
drapieżnikaiofiaryjestzastępowanyzależnościążywicielaipasożyta.
Powieluwiekach,kiedytoprawowyrażałotendencjeegocen-
tryczneiobowiązywałazasadapoenamaiorabsorbatminorem,stop-
niowozaczęłydochodzićdogłosutendencjesocjocentryczne.Pole-
gająonenaabsolutyzowaniudobra,interesówiznaczeniagrupywła-
snejkosztemgrupobcych.Dopierojednakwerzenowożytnej,wraz
zrozszerzaniemsięmotywacjialtruistycznej,pojawiłysiętendencje
filocentryczne,czylitakiedziałaniaiuzasadniającejeargumenty(de-
rywacje,ideologie),któremająnawzględziedobrocałegogatunku
Homosapiens—pokoleńzarównoteraźniejszych,minionych,jak
iprzyszłych.
