Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
Część1.Teoretyczneaspektygospodarkiipolitykiregionalnej
Podsumowując,należypodkreślić,żeprocesdyfuzjiinnowacjiwprzestrzenni
powodujerozwójspołeczno-gospodarczyobszaru.Tozkoleistwarzacorazlepsze
warunkidoprzenikanianowychinnowacjiitymsamymwarunkisprzyjające
wprzyszłościlepszemuprzebiegowitegoprocesu.Wceluuporządkowaniadotychcza-
sowychrozważańmożnawyróżnićtrzyrodzajeteoriiopisującychiwyjaśniających
procesdyfuzjiinnowacji.Należytakżepodkreślić,żeznajdująonezastosowanie
zarównowdotychczasowejpraktyce,jakiwnauce.Ogólnezłożeniatychteorii
przedstawionowtab.1.1.
Tabela1.1.Podstawowerodzajeteoriiinnowacji
Teoriaepidemii
(infekcji)
Teoriasąsiedztwa
(związana
bezpośrednio
zpodejściem
falowym)
Teoriahierarchiczna
Rodzaj
Czynnikiemwarunkującymrozprzestrzenianiesięinnowacjijestbezpośredni
kontakt,wktórymnastępujeprzekazanieinnowacji.Dośćpowszechnieteoria
tabyłastosowanawpoczątkowymokresie.Obecnieznalazłazastosowanie
dowyjaśnieniaiopisuzjawiskadyfuzjiinnowacjiwrolnictwie
Wtymujęciuzwracasięuwagęnasąsiedztwo(tj.występowaniebezpośred-
nichkontaktów,wymianępoglądów,uczeniesięnawzajemitp.),którejest
zasadniczymczynnikiemsprzyjającymrozprzestrzenianiusięinnowacji.
Wtympodejściuwystępujeefektfali,czyliinnowacjewokreślonychgru-
pachspołecznychrozchodząsięszybciej.Podejścietoznalazłozastosowanie
wwyjaśnianiuprocesudyfuzjiinnowacjiwewnątrzokreślonychukładów
społecznych
Zwracasięuwagęnazjawiskonieciągłościdyfuzjiinnowacji.Innowacjaroz-
przestrzeniasięodjednostekwiększychdomniejszych.Podejścietoznajduje
zastosowaniewopisywaniuprocesudyfuzjimiędzyróżnymiukładami,np.
międzyróżnymikulturami
Założenieorazzastosowanie
Źródło:opracowaniewłasne.
Skutkiemwyjaśnionegowcześniejprocesudyfuzjiinnowacjijestniewątpliwie
narastaniezjawiskapolaryzacjiwprzestrzennispołeczno-gospodarczej.Ponadtopo-
tęgowaniezjawiskapolaryzacjiwywołanejestanizotropizacjąprzestrzeni,polegają-
cąnakumulowaniusię(zagęszczaniu)działalnościgospodarczo-społecznejwokół
aktywnychośrodkówgospodarczych(zazwyczajdużych,aprzytymnowoczesnych
ośrodkówmetropolitalnych)izanikaniutejdziałalności(rozrzedzaniujej)wraz
zoddalaniemsięodnich26.Takiekształtowaniesięzjawiskpowoduje,żekrajeire-
gionynierozwijająsięwtakimsamymstopniunacałymswoimobszarze.
Wsamymprocesierozwojuregionalnegozachodząróżnorakiezjawiska.Do
podstawowych,zaobserwowanychnaprzestrzenniostatniegostulecianależyzali-
czyćprzeciwstawnesobiezjawiskakoncentracjiidekoncentracji.Polegająone
zjednejstronynakumulowaniusiędziałalnościgospodarczejiludziwdużych
26ZasadatajestomówionaszerzejwR.Domański,Zespołysiecikomunikacyjnych,PraceGeogra-
ficzneIGPAN,t.41,PWN,Warszawa1963.
