Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
MarianGorynia
Prowadzitodospostrzeżenia,żejeślinierozumiemyzadowalającomechanizmu
działaniakryzysów,towątpliweiobciążoneryzykiemjestjegowykorzystywanie
doingerowaniawrzeczywistośćorazjejprognozowania,zczegoniewszyscyzdają
sobiesprawę.Powyższakonstatacjamożebyćuznanazakapitulację,pesymistyczne
zdiagnozowaniemożliwościNE.Wydajesięjednak,żewprowadzonychrozważa-
niachtrzebapójśćjeszczedalejidodać,żenawetgdybyekonomiścidysponowali
dobrąteoriąwiarygodniewyjaśniającąkryzysy,zktórymisięzmagamy,toitakjej
wykorzystywaniewcelachpraktycznychbyłobyutrudnionenaskutekoddziaływania
wcześniejwskazanychograniczeńwynikającychzistotygospodarczychzachowań
ludzi.Inaczejrzeczujmując,należysądzić,żezalecenierelatywnegorozgraniczenia
funkcjinaukowych(poznawczych,opisowo-wyjaśniających)naukekonomicznych
odfunkcjipraktycznegoichwykorzystaniajestwartepodtrzymania,ponieważele-
mentyimprowizacji,emocji,sztuki,intuicji,przypadku,zbieguokolicznościinie-
przewidywalnościzachowańludzkichwprzyszłościnajprawdopodobniejzawszebędą
towarzyszyćpraktycznemuwykorzystywaniuwynikówbadańprowadzonychprzez
przedstawicieliNEiodróżniaćkorzystaniezteoriiekonomicznychodzastosowań
naprzykładteoriigrawitacjiNewtonaczyteoriiewolucjiDarwina.Trzebaprzytym
zcałymnaciskiempodkreślić,żeniejesttoHwina”badaczyuprawiającychNE,mamy
raczejdoczynieniazczynnikiemobiektywnym,wynikającymzimmanentnychcech
procesówgospodarczych,głębokozwiązanychzuwarunkowaniamipsychologicz-
nymiispołecznymi.Notabenemożnazauważyć,żezczęściowopodobnymidoNE
trudnościamizpredykcjąmamydoczynienianaprzykładnagruncieinnychnauk
społecznychpsychologiigłębiFreudaczyteoriisamobójstwaDurkheima[Blaug
1995].Przykładówdostarczająnamteżinnedyscypliny,wtymspozanaukspołecz-
nych,takiejakmeteorologia,medycyna,geologia/geofizykaitp.Należyzauważyć,że
wwiększościciesząsięonestatusemdyscyplinbardziejdojrzałychniżNE.Wtym
kontekściewydajesię,żeposądzeniaNEokompleksyipretensjepodichadresem
należyocenićjakoprzynajmniejczęściowonieuzasadnioneiwątpliwe.
Istotanowegopragmatyzmuigospodarkiumiaru
imperatywodwrócenialogikiprocesówgospodarowania1
Wtymmiejscuprzyjmujemyupraszczającezałożenie,żegospodarkaumiaruinowy
pragmatyzmsąokreśleniamiobardzozbliżonymznaczeniu.Wartopodkreślić,że
obatepojęcianiekiedywystępująwliteraturzeprzedmiotuwespółzterminemracjo-
nalnościglobalnej.Możnawięcdlaułatwieniawywoduprzyjąć,żetetrzyokreślenia
sązbliżonedosiebieistanowiącodozasadytożsamość[Gorynia2023a].
Problemwypornościśrodowiskaziemskiegopodkątemnegatywnychskut-
kówdziałalnościczłowiekaniejestzagadnieniemnowym.Odokoło50latzdużą
intensywnościąiczęstotliwościąpojawiająsięopracowanianaukowewskazującena
wyczerpywaniesięzasobównaturalnychorazzagrożeniaibarierydlakontynuacji
1WtymrozdzialeodwołanosiędopoglądówautoraprzedstawionychwGorynia[2023a]
i[2023b].