Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
28
ElżbietaMączyńska
Ekonomianiemanacelu,jaksiętoczęstomyśli,stworzeniadoskonałego,ostatecznego
iniezmiennegosystemu.Nieustannie,aczęstozoporami,przystosowujesiędozmian.
Niedostrzeganietego–toreceptanazacofanieinawarstwianiesiębłędów[Galbraith2011,
s.274].
NawynaturzeniawekonomiizwracateżuwagęMichaelSandel,oceniając,że
Hepokatriumfalizmurynkowegozbiegłasięwczasiezezjawiskiemwypłukiwania
zdyskursupublicznegotreściduchowychimoralnych”[Sandel2011,s.251].Autor
tenkonstatuje,żewkilkuminionychdekadachHrynekiwartościrynkowezaczęły
rządzićnaszymżyciem”,aHekonomiastawałasiędomenąimperialną”.PrzytymHten
stanniejestkonsekwencjąnaszegoświadomegowyboru,aleraczejczymś,conas
spotkało”[Sandel2011,s.18].ZkoleiinnyamerykańskisocjologRichardSennett,
nawiązującdoopiniiGeorgaSorosa,stwierdza,żewewspółczesnymświeciewrela-
cjachspołecznychHrelacje”wypieranesąprzezrynkoweHtransakcje”[Sennett2009,
s.22].Przyjmujetostopniowowymiarglobalny,comatakżepodłożewszerokim
implementowaniuitriumfiewwielukrajach,począwszyodlatsiedemdziesiątych
XXwieku,fundamentalizmurynkowego.Zjawiskasprzyjająkształtowaniusięmodelu
Hspołeczeństwazachłanności”,adążeniedowzbogacaniasięmaterialnegouświęcały
prowadzącedotegośrodki,wtymtakżenieetyczne,niedotrzymywanieumówizobo-
wiązań,itonawszystkichniemalszczeblachwstrukturzeekonomiczno-społecznej,
odnajwyższychponajniższe6.Skutkowałotomarginalizacjąrefleksjinadetyczno-
-moralnymiaspektamifunkcjonowaniagospodarki,com.in.znajdujeodzwierciedle-
niewnarastaniuzjawiskaniedotrzymywaniaumówiizasadetyki7.Etyczno-moralne
kwestiewypierałabezwzględnalogikawolnorynkowa.Stanowitojedenzprzejawów
erozjisystemuwartościwżyciuspołeczno-gospodarczymiekonomii.
Obecniecorazwięcejekonomistówiprzedstawicieliinnychdyscyplinspołecz-
nychwskazujenanegatywnenastępstwachrematystycznegopojmowaniaekonomii
(czylitraktowaniajejjakonaukiozarabianiupieniędzy),azwłaszczaprzekładania
tegonapraktykę.W2008roku,rokuwybuchuwUSAkryzysufinansowego,zwracał
natouwagęm.in.uhonorowanyNagrodąNoblaEdmundPhelps,przypominając
wjednymzwywiadów,żeHekonomianiejestnaukąozarabianiupieniędzylecz
naukąorelacjachmiędzygospodarkąażyciemspołecznym”[HRynek”2008].Eko-
nomiajestnaukąoludziachwprocesiegospodarowania.Zdefinicjizatemdotyczy
wartościspołecznych,moralności,humanitaryzmuiwolności,alezarazemodpowie-
dzialnościietosu.Etostoogółwartości,normiwzorówpostępowaniaprzyjętych
przezdanągrupęludzi.Wtymsensieetosiekonomiajakonaukaoludziachwpro-
cesiegospodarowaniasąnierozłączne.
DyskurstennowatorskowzbogacająpublikacjeGrzegorzaW
.Kołodki.Eko-
nomistatenzeswoimiprekursorskimipublikacjamiwpisujesięwnurtkrytykiorto-
6KwestięHzachłannościspołeczeństw”podejmowałjużRobertMerton,zastanawiającsię
m.in.nadzwiązkamimiędzycechamisystemówspołeczno-gospodarczychaHzachłannościąspołe-
czeństw”[Merton2012].
7Nanasilaniesięzjawiskanierespektowaniaprawaiłamaniaumów,obietnic(breaking
promises)zwracauwagęm.in.JánosKornai.Kwestiatabyłaprzedmiotemdebatynakonferencji
20YearsofEconomicReformsinCentralandEasternEuropezorganizowanejwlutym2013roku
wBratysławieprzezPan-EuropeanUniversity.
