Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp
9
Niepomijamyrównieżkontekstumiędzynarodowego,wktórymdziałysięprocesy
rozwojuekonomiczno-społecznegowPolscenaprzestrzeniostatnichstulat.Wcza-
sachglobalizacjiliberalizacjiprocesydziejącesięwotoczeniumiędzynarodowym
stająsięfundamentalnymiwyznacznikamiprocesówrealnychiregulacyjnychwgo-
spodarcekrajowej,gdyżzogromnąirosnącąsiłądziałatumechanizmnaczyńpo-
łączonych.Natomiastwielopokoleniowyzakresczasowyanalizyotwieramożliwość
porównaniaznaczeniaodmiennychrozwiązańinstytucjonalnychipolitykmakroeko-
nomicznychwkształtowaniuwyznaczników,bodźcówiaspiracjirozwojowychoraz
modernizacjizorientowanejnapodnoszeniejakościżycia.Bezrzetelnychstudiówfak-
tówbardzołatwojestpobłądzićwświecieszumówmediokratycznychiwytwarzanych
przezteoriezbudowanenazałożeniachnadmiernieredukującychmotywyikierunki
ludzkiejaktywności.
Niezniszczalnywekonomiigłównegonurtuskrajniezredukowanydohomooeco-
nomicusczłowiekgospodarującymaswychkonkurentówwwielupostaciachobec-
nychwekonomiiheterodoksyjnej.Wpopularyzowanymzasprawątransformacji
nurcieneoinstytucjonalnymlansowanyjesthomoagensinstitutionalist[Chmielewski,
2011].Jegopełnąracjonalnośćiwolnywybórograniczająinstytucjebehawioralne.
Szermierzyekologizmuirozwojuzrównoważonegopodkreślajązdolnośćczłowieka
gospodarującegodokooperacjiidziałanianarzeczdobrawspólnego.Wekonomii
behawioralnejzauważasięrównieżludziograniczonychemocjonalnie,podlegają-
cychzachowaniomstadnym,łatwomanipulowanymprzez„ekonów”,którzyzawsze
działająkalkulatywnie,podejmujądecyzjeracjonalneekonomicznieiniepotrzebują
pomocyzestronypaństwa.Sąteżtacyintelektualiściiekonomiści,którzyprzyjmują,
żetonieegoizm,leczideepozwalającerozbijaćhierarchię,wyzwalającekuwolności,
godnościikreatywnościsąźródłempostępuirozwoju[Weigel,2005;BenedyktXVI,
2009;McCloskey,2017].
Pomimowielościparadygmatówczłowiekagospodarującegopropozycjerozwią-
zańproblemówekonomicznychwydająsięnajczęściejkrojonenamiarętejfikcyjnej
sylwetkiczłowiekaekonomicznegomaksymalizującegokorzyśćwłasnąpoliczalną
wkategoriachrynkowych,jakgdybyjegopsychikabyławolnaodograniczeńemocjo-
nalnych,informacyjnychipoznawczych.Oczyszczonyztychograniczeńparadygmat
człowiekagospodarującegoułatwiabudowanieeleganckichmodeliinarracjiłatwych
dozrozumienia,leczwątpliwychdlapodnoszeniajakościwartościowegożyciawcałej
przestrzenirozwojuczłowiekairodzajuludzkiego.
Ekonomiazbudowananatakimparadygmaciesłużysamejsobie,ograniczając
siędofunkcjiteoriopoznawczychprzeztworzenieeleganckichmodeliułatwiających
rozumieniezjawisk,procesówidziałaniasystemów.Jejmisjapowinnasięprzecież
wyrażaćrównież,amożeprzedewszystkim,wnależytymwypełnianiufunkcjipro-
gnostycznychiaplikacyjnych,aniejedynieopisowo-poznawczychidlategomusisię
opieraćnaparadygmatachumożliwiającychwykorzystanieteoriidoefektywnegore-
alizowaniacelówrozwojowychludzi.Ztegopowodurównieżwekonomiidokonuje
sięewolucjamyśleniaoregułachdziałaniaczłowiekagospodarującego.
