Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
10
Wstęp
Dziękinowymparadygmatomczłowiekagospodarującegoorazzpowoduodcho-
dzeniaodnadmiernegoredukcjonizmuekonomiacorazlepiejodzwierciedlarzeczy-
wistyprocesdecyzyjny.Jednakżerelatywizmmoralnyotwieraprzestrzeńdomnożenia
rozmaitychsyntezteoretycznychisprzyjasprzeniewierzeniusięmisjinauki,którąjest
poszukiwanieprawdyotym,cojest.Czytaewolucjawiedziedonowejekonomiidla
ludzi,aniedla„ekonów”iczystworzyłajużwystarczająceprzesłankidowyłonienia
sięekonomiizintegrowanegorozwoju?Próbyodpowiedzinatepytaniasąpodejmo-
wanerównieżwPolsce[Kołodko,2013;Słodowa-Hełpa,2013;Woźniak,2015;Mączyń-
ska(red.),2019].Wtękrytycznąrefleksjęwpisujesięrównieżtamonografia.Zwraca
sięwniejuwagę,żecelówrozwojowychczłowiekanienależyredukowaćdoujmowa-
nychwmodelachekonomicznychgustówwspółczesnychludziobserwowalnychprzez
fakty.Modeletesąprzecieżproduktemmożliwościijakościwiedzyzdolnejdodzia-
łaniasprzężonychzwolą,upodstawktórejleżypełnydepozytwyznacznikówaksjolo-
gicznych,tychuniwersalnychispecyficznych,fundamentalnychipochodnych.Beztych
fundamentalnychzalewaniegospodarkikapitałemprowadzidowzrostuprodukcji,któ-
rejrealizacjawymagawspieraniasocjotechnikamipolegającyminałowieniufrajerów
[Akerlof,2017],któreniesłużązharmonizowanemupodnoszeniujakościżycia.
Wświecierelatywizmumoralnegoekonomiamożeoferowaćróżnorodne,zideo-
logizowaneiwzajemniewykluczającesięmodelenormatywne.Podobniedziejesię
winnychnaukach.Możnawnichwybieraćwedlewyznawanychideologii,interesów
icelówpolitycznych.Rodzitojednakpoważneproblemy.Światnauki,obokrzetel-
nejwiedzyofaktycznychprocesachimożliwościachracjonalnegoporządkowania
ichzgodniezwyzwaniamiczasuimiejscaorazfunkcjamicelówposzczególnychsfer
bytuludzkiego,tworzyszuminformacyjny.Tegotypusymulakrysąjednązfunda-
mentalnychprzyczynbezradnościwspółczesnegoczłowieka,stojącegoprzedwolnym
wyborem[Baudrillard,2005].Nieograniczonawgruncierzeczyróżnorodnośćmodeli
porządkującychregułytegowyboru,jeślizakładarelatywizmmoralny,niezwykledra-
matyzujeprocesdecyzyjnyzniewolonegoperfekcjonizmemumysłuludzkiego.Zide-
ologizowanemodeleiteorietworząprzestrzeńszumuinformacyjnego,którestającsię
łupemmediokracjirodząszokprzyszłości,wzrostryzykainiepewnościdlaolbrzymiej
większościludzi,obawyolepsząprzyszłośćikatastroficznewizje.
Arogancjawobecodkryćpowolistajesięnormą.Wobectakichprocesówinte-
lektualnychaktualnystajesiędziś,podobniejakwokresiepowojennym,dylematin-
dywidualizmuczyholizmu,jakometodologicznejpodstawydobrejteoriiwnaukach
społecznych.
Wdebatachekonomicznychmnożąsięwątpliwościcodoujmowaniajednostki
ludzkiejjakojednowymiarowegobytuludzkiego,maksymalizującegojedyniekorzyść
własnąpoliczalnąwkategoriachrynkowych.Jestprzecieżoczywiste,żemiędzyjed-
nostkamiazbiorowościamiludzkimiwystępująniedającesięzakwestionowaćzależ-
nościwformieinterakcji.Pojawiająsięoczekiwaniarespektowaniawteoriiekonomii
zintegrowanego,wielowymiarowegobytuludzkiego,kierującegosięzłożonymikry-
teriamiwyboru,niesprowadzalnymidowspólnegomianownika.Wpolitycegospo-
darczejwyłaniająsiędylematyrozwojuwedlezestandaryzowanychwzorcowychreguł
