Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.Teoretyczneaspektygospodarowaniaziemiąijejochrony
ziemiznajdująswójwyrazwwarunkachglebowychiinnychwarunkachprzyrod-
niczych.
Produkcjęrolniczącechujeznaczneryzyko,coniesieokreślonekonsekwencje.
Jejspecyfikąjestponadtowystępowaniedługichcykliwytwórczych4.
Produkcjaroślinna,jakopodstawawszelkiejprodukcjirolniczej,potrzebuje
określonejpowierzchni(działanieprawamalejącejurodzajnościziemi).Tosprawia,
żeprzestrzeńjestpierwszymipodstawowymwaloremekonomicznymziemijako
czynnikaprodukcjirolniczej(efektywnośćprocesuprodukcjirolniczejzależyod
stopniajegouzbrojeniawziemię).Drugimnaturalnymwaloremziemijestjejzasob-
nośćwczynnikiwzrosturoślin(składnikipokarmowe).Kształtujetotzw.naturalną
żyznośćglebbędącąjednymzpodstawowychjejwalorówjakościowych5.
Zcechamijakościowymiglebiichzasobnościąnależypowiązaćwarunkiklima-
tyczneokreślonychziem(warunkiglebowo-klimatycznedanejokolicy).
Jakoczynnikprodukcjicechujeziemięniewzruszalność(stałepodłożewdanym
punkcieglobuziemskiego),niepomnażalność(ograniczeniepowierzchniziemijako
podstawyfizycznejipodłożabiologicznego)iniezniszczalność(ziemiawodróżnie-
niuodinnychdóbrtrwałychnieulegawzasadziezniszczeniu).Wartopodkreślić,
żewymienionewłaściwościziemiwyszczególniasięodczasówD.RicardoiT.von
derGoltza.
Wliteraturzeprzedmiotuzwracasiędodatkowouwagęnaprzestrzennośćjako
istotną,kolejnącechętegoczynnikaprodukcjiwrolnictwie(rozproszenieprodukcji
rolnej)6.
Ziemiarolniczajestspecyficznymśrodkiemprodukcji.Przywłaściwejagro-
technicebowiemreprodukujesięwsamymprocesieprodukcji(każdyinnyśrodek
produkcjizużywasięwtokueksploatacjiipookreślonymczasiemusibyćzastą-
pionynowym).Ziemianiepodlegaamortyzacji,jednakmożesięprzeobrażać.Mają
natowpływzarównosiłyprzyrody(ewolucjagleby),jakidziałalnośćczłowieka
(kulturagleby).
Ziemięjakoczynnikprodukcjiwrolnictwierozpatrujesięzpunktuwidzenia
jejprzydatnościprodukcyjnej,położenia,powierzchni,rozłogu(liczbaiodległość
poszczególnychdziałekziemitworzącychgospodarstworolne).
PierwszenaukowepodstawyklasyfikacjiprodukcyjnejgruntówwEuropieopra-
cował,cowartopodkreślić,A.Thaer.Brałonpoduwagęgłównieczynnikiprzyrod-
niczejakojejwyznacznik.KlasyfikacjaA.ThaerazostałarozwiniętaprzezH.Sette-
gasta,którywprowadził(doklasyfikacjiprodukcyjnejgruntów)kryteriumzwiązane
zdochodami.Dozwolennikówdochodowejwycenyzieminależeliteżm.in.T.von
derGoltz,E.LaurorazS.Moszczeński.Natomiastprzeciwnikiemtejkoncepcjijest
przedewszystkimF.Aereboe7.
4Szerzej:A.Czyżewski,A.Henisz:Ekonomiaczynnikaziemiijejwspółczesneznaczenie.Ze-
szytyNaukoweAkademiiEkonomicznejwPoznaniu2001.Nr13.
5A.Woś,F.Tomczak(red.).Ekonomikarolnictwa.Zarysteorii.Wyd.PWRiL.Warszawa1984.
6Szerzej:J.Wilkin:Współczesnakwestiaagrarna.Wyd.PWN.Warszawa1986.
7Szerzej:F.Aereboe:AllgemeinelandwirtschaftlicheBetriebslehre.Berlin1923.
18
