Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
jestaparaturapojęciowa,zapomocąktórejgoopisujemy.
Cowięcej,owarelatywizacjawydajesiętymgłębsza,im
doskonalsza,tj.bardziejadekwatnaibardziejprecyzyjnajest
tapojęciowość,atodlatego,żetakapojęciowośćjestzarazem
bardziejwrażliwanapewnespecyficznewłasnościdanej
dziedzinyprzedmiotowej.Gdypróbujemyrelatywizacjitej
przeciwdziałać,sięgającdopojęćbardziejogólnych,efektjest
zregułyniezadowalający,pojęciatebowiem,właśniezracji
swejogólności,sązazwyczajślepenawłaściweproblemy
danejdziedziny.
Dziejeklasycznejfilozofii,wtymmetafizyki,towdużej
mierzehistoriaposzukiwaniatakichwłaśnieogólnychpojęć
ouniwersalnymzastosowaniu.Zewskazanegoprzedchwilą
powodudziejetesąwłaściwieciągiemkolejnychniepowo-
dzeń.PorazpierwszyzdiagnozowałtęsytuacjęKant,poka-
zując,żeabybyćskutecznyminarzędziamiopisuświata,
pojęciamusząbyćpowiązaneznaocznością,azajejpośrednic-
twemzprzedmiotami,októrychmamyzaichpomocąmyśleć.
Iwłaśnieztejracjipojęcianiedająsięstosowaćpozagrani-
camiobszaru,doktóregosązasprawąnaocznościdostrojone.
Aogólne,abstrakcyjnepojęcia(Utranscendentalia”),zapomocą
którychdawnafilozofiapróbowałaopisywaćuniwersalne
własnościbytu,sązdaniemKantawłaściwiepozbawione
znaczenia2.PonieważargumentacjaKantawydajemisię
wzasadzietrafna,uważam,żejeślimetafizyka,wsensie
poszukiwanianiezmiennikówocharakterzeglobalnym,ma
wogólebyćmożliwa,toniepoprzezkonstruowanienowych
pojęćogólnych,napodobieństwodawnychpojęćUbytu”,
Usubstancji”,Upodmiotu”,Uwłasności”itp.,leczwzupełnie
innysposób.
2PatrzI.Kant,Krytykaczystegorozumu,przeł.R.Ingarden,Warszawa1986,
B113-116.Tuiwdalszymciągu,cytującKrytykęczystegorozumu,podaję
stronypierwszego(A)idrugiego(B)wydaniaoryginalnego.
1.WZGLĘDNOŚĆIBEZWZGLĘDNOŚĆ
27
