Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
40
GRAWITACJA
JesttotakzwaneprzekształcenieGalileusza.Pojęcieabsolutnegoczasu
niewystępujewszczególnejteoriiwzględności,zgodniezktórąpoję-
cieczasuzależyodwyboruinercjalnegoukładuodniesienia.
3020Zasadawzględności
MechanikaniekończysięnapierwszejzasadziedynamikiNewtona.
Drugazasadadynamikiokreślazwiązekmiędzyzmianąprędkościcia-
ła–czyliprzyspieszeniem–asiłami,jakienaniedziałają.Wszystkie
prawamechaniki,wtymidrugazasadadynamiki,musząbyćjednak
zgodnezzasadąwzględności.
Zasadawzględności
Identyczneeksperymentywykonywanewróżnychukładach
inercjalnychdająidentycznewyniki
Wyobraźmysobieobserwatorawzamkniętymlaboratorium.Spraw-
dzającdoświadczalniepierwszązasadędynamikiNewtona,obserwa-
tormożezweryfikować,czyznajdujesięwukładzieinercjalnym,ale
zgodniezzasadąwzględnościżadnedoświadczeniewykonanewlabo-
ratoriumniepozwalaustalić,wktórymznieskończeniewieluukładów
inercjalnychznajdujesięlaboratorium.Inaczejmówiąc,niemaczegoś
takiego,jakabsolutneprzesunięcie,absolutnyobrótiabsolutnapręd-
kość.Pasażerzzawiązanymioczami,jadącysamochodempoidealnie
gładkimtorze,niejestwstaniepowiedzieć,czysamochódstoi,czy
jedziezestałąprędkością,możenatomiaststwierdzić,czyporusza
sięzprzyspieszeniem.Jaksięprzekonamywnastępnymrozdziale,
zasadawzględnościodegraławażnąrolęwodkryciuszczególnejteorii
względności.
„Gdyuczymysięfizyki,dowiadujemysię,żeistniejewieleskom-
plikowanychiszczegółowychpraw,prawgrawitacji,elektryczności
imagnetyzmu,oddziaływańjądrowychitd.Jednaktewszystkieszcze-
gółoweprawasąpodporządkowanewielkim,ogólnymzasadom”.
WtensposóbRichardFeynman(1965)scharakteryzowałtakiere-
gułyjakzasadawzględności.Odtakichzasaddotyczącychwszystkich
innychprawfizycznychnienależyoczekiwaćmatematycznejścisłości
(cowłaściwieznaczyokreślenie„identyczne”wpodanymsformuło-
waniuzasadywzględności?).Niezmieniatojednakfaktu,żewszyst-
kieszczegółoweprawafizycznemusząmiećpewnąwspólnącechę.
Naprzykład,zinnegosformułowaniazasadywzględnościwynika,że
wszystkieprawamechanikimajątakąsamąpostaćwkażdymukładzie
inercjalnym.Trudnojestściśleokreślić,cotoznaczy,żeprawamają
