Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wanewjejtrakciewybory,którewostatecznościprzyczyniły
siędoskrystalizowaniaważnychkulturowomyśliidzieł,filo-
zoficznych,literackichiteologicznych.Norwid,unikającpokus
romantycznegopartykularyzmuiuniwersalizującegohistory-
zmu,wybrałrozwiązaniepośrednie,poszukującwiedzyotym,
wjakisposóbproceshistorycznywpływałnadziejeludzkie-
gointelektu.Azatemobserwującartystęlubpisarza,który
tworzyłwodległejepoce,Norwidusiłujeodtworzyćcałokształt
czynników,wpływającychnajegodzieło,byjednocześnieuwy-
puklićprzełomowośćtejtwórczościiwyjaśnić,wjakisposób
wzbogaciłauniwersalnąwiedzęczłowiekaosobiesamymlub
pozwoliłamuwyrazićniezwerbalizowanewcześniejpragnienie
bądźodczucie.
Boskorokultura–twierdziWyka–jestczymśjednokrotnyminie-
powrotnym,wtakimraziejedynądrogądokulturyżywej,zamyka-
jącejnaszenajcelniejszedążenia,byćmusinowe,namtylkowłaści-
weszukaniewartości,którewyrastajączgłębokichpotrzebnaszego
życia,zadecydująożywotnościtworzonejkultury.Kiedyśnapew-
no,wzoremprzeszłości,tanowądrogąosiągniętakulturastaniesię
czymśogólnoludzkim,bytującymwpewnymoderwaniuodpodstaw,
zjakichsięwyłoniła.Wtejoderwanejformieotrzymujemywyni-
kikulturdawnych,lecztonieoznacza,ażebydałosięnowy,twór-
czyprzydatekdonichosiągnąćtąwłaśniedrogąkontemplacyjnego
smakowaniaiprzebieraniawrozmaitychwytworachkulturalnych
przeszłości5.
WacławBorowywartykuleGłównemotywypoezjiNorwi-
da,którywpierwotnejpostacizostałwygłoszonywKrakowie
w1947r.,odwracatęopozycjękultura/historiaiwłaśnie
ztejostatniejczynifundamentalnyczynnik,kształtującyNor-
widowskioglądrzeczywistości:„Możnabypowiedzieć,żewca-
łejpoezjiNorwidaczujesięjakiświcherhistorii.Samewyrazy
«historia»,«dzieje»iichpochodnenależą–obokwyrazu«prawda»
5Ibidem,s.175.
13
