Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Groźbabezprawnawprawiekarnymobowiązującymnaziemiach...
15
małopolskie,wielkopolskieimazowieckie6.Znalazłotoodzwierciedlenie
chociażbywpochodzącychzlat50.i60.XIVw.StatutachKazimierza
Wielkiego,wydanychosobnodlaWielkopolskiidlaMałopolski7.Szcze-
gólneodrębnościzawierałoprawomazowieckie,gdyżMazowszeażdo
pierwszejpołowyXVIw.niebyłointegralnączęściąpaństwapolskiego8,
atakżeprawoWielkiegoKsięstwaLitewskiego.Zróżnicowaniepraw-
nepogłębiałatakże,począwszyodXIIIw.,stanowośćspołeczeństwa
iwspółistnieniesystemówprawaziemskiego(dlarycerstwa,późniejszej
szlachty)orazprawaniemieckiegoobowiązującegowmiastachiwsiach
lokowanychnaprawieniemieckim9.
Wprawieziemskimpoczątkówtegoprzestępstwadoszukiwaćsięmożna
pośródprzestępstwprzeciwkoczcirycerskiej.Zasłowaobelżywe,które
zawieraćwsobiemogłyelementygrożenia,Księgaelbląska,uznawanaza
najstarszyspisprawapolskiegozwyczajowego,pochodzącyzprzełomu
XIIIiXIVw.10,przewidywałakarę15grzywien11.Wdobiemonarchii
stanowejpośródprzestępstwprywatnychznalazłysiętzw.pogróżki,
łączonezobrazączci,którychprzedmiotemmogłobyćżycie,zdrowie
czyteżmajątek.Jeślinatomiastzostaływypowiedzianewmiejscusądu,
tosprawcapodlegałnietylkokarzeprywatnej,alerównieżpublicznej12.
Czternastowieczneźródławskazująwprostnakaralnośćgroźbyzabicia
ipodpaleniaoraznazaostrzeniekary,gdygroźbawypowiedzianazostała
przedsądem13.WStatutachKazimierzaWielkiegogroźbabędziesię
pojawiałajakoznamięprzestępstwpopełnianychprzezurzędnikówlub
podsądnych.Przestępstwemurzędniczym,zagrożonymutratąurzędu
6B.Lesiński,W
.Rozwadowski,Historiaprawa,Warszawa-Poznań1981,s.205.
7T.Maciejewski,Historiaprawakarnego...,s.16.
8
M.Palczewski,Problem„separatyzmumazowieckiego”whistoriografipolskiej,
nPrzeglądHistoryczny”1985/76(1),s.113.
9J.Bardach,B.Leśnodorski,M.Pietrzak,Historiaustroju...,s.250.
10
J.Matuszewski,Najstarszyzwódprawapolskiego,Warszawa1959.
11
J.Bardach,HistoriapaństwaiprawaPolski,t.1,DopołowyXVwieku,Warszawa
1964,s.327.
12
J.Bardach,Historiapaństwa...,s.524.
13
R.Hube,Prawopolskiew14wieku.Sądy,ichpraktykaistosunkiprawnespołe-
czeństwawPolsce,Warszawa1886,s.256-257.
