Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Groźbabezprawnawprawiekarnymobowiązującymnaziemiach...
17
szymgrożącyprzegrywałsprawę,awdrugim-zgodniezestatutem
z1511r.,zobowiązanybyłdaćporękę,żeniebędzieniepokoiłprzeciw-
nika,adomomentujejudzieleniaosadzanybyłwwieży22.
WrozważaniachoprawiedawnejPolskiniesposóbpominąćprawali-
tewskiegozracjizapoczątkowanegow1385r.wKrewiezwiązkuKorony
KrólestwaPolskiegoiWielkiegoKsięstwaLitewskiego,potwierdzanego
wlatachkolejnych,asfinalizowanegopowstaniemw1569r.Rzeczpo-
spolitejObojgaNarodów,istniejącejdo1795r.
Podkreśleniawymaga,żewXVIw.prawolitewskiezostałoskodyfiko-
wane.ObowiązywałonietylkowWielkimKsięstwieLitewskim,lecz
takżewwojewództwach:wołyńskim,bracławskimikijowskim(wwersji
IIStatutuz1566r.).Faktjegoskodyfikowania,atakżewysokiewa-
loryprawne(jasny,precyzyjnyjęzyk,przejrzystastruktura)sprawiły,
żeIIIStatutLitewskiz1588r.stosowanybyłjakoprawopomocnicze
wjudykaturzepowstałegow1578r.TrybunałuKoronnego,będącego
sądemIIinstancjidlastanuszlacheckiego23.
Wprawielitewskimkaranebyłojużsamowydobyciebroniprzezsługę
przeciwkopanu.Zarodzajgroźbymożnazpewnościąuznaćzapowiedź
podpalenia,atakżenprzechwałkinaczyjeżycie”
.Wpierwszymprzypad-
ku,gdybyrzeczywiściedoszłodopodpalenia,czyniącypogróżki,nieza-
leżnieodtego,czybyłfaktycznymsprawcą,czyteżnie,byłzobowiązany
donaprawieniaszkody,wdrugimnatomiastczyniącyprzechwałkialbo
szedłdowięzienia,alboudzielałporęki.Jeślipopełniłprzestępstwo
zabójstwalubzranienia,podlegałkarześmierci24.
Wobowiązującymwpolskichmiastachprawieniemieckimgroźba
mogłabyć,podobniejakwprawieziemskim,formąpopełnieniacrimen
22
K.Dunin,Dawnemazowieckieprawo,Warszawa1880,s.191-192.
23
B.Lesiński,W
.Rozwadowski,Historia...,s.305-306;J.Bardach,B.Leśnodorski,
M.Pietrzak,Historiaustroju...,s.190.
24
T.Czacki,Olitewskichipolskichprawach,oichduchu,źródłach,związkuiorze-
czachzawartychwpierwszymStatuciedlaLitwy1529rokuwydanym,Kraków1861,
s.137,139.
