Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.3.Podziałskałzewzględunaichgenezę
23
Skałamiokruchowymi(klastycznymi)nazywasięskałypowstałewwynikuna-
gromadzeniasięokruchówskalnychorazziarnicząstekmineralnychwzbiornikuwodnym
lubnalądzie.Dopowstaniaskałokruchowychprowadziszeregprocesów:wietrzenie
wcześniejistniejącychskał,transport,sedymentacja(osadzaniesię)idiageneza.Świeżo
nagromadzonyosadjestluźny,niespojonyżadnąsubstancją.Podwpływemczynników
chemicznychifizycznych,wśrodowiskujegoosadzaniazachodząprocesydoprowadza-
jącem.in.doscementowaniaosadu,któreokreślasięwspólnąnazwądiagenezy.Może
tobyćnp.konsolidacja(zagęszczenie)przezwyżejleżącewarstwylublodowiec,silifi-
kacja(cementacjaosadówspowodowanakrystalizacjąminerałówgrupySiO
2
)lub
krystalizacja(zmianychemicznewtwardniejącymosadzie).Podziałskałokruchowych
podanowtabeli2.3.
Tabela2.3.Podziałskałokruchowych[41]
Piaskowa(psamitowa)
2–0,05mm
Pyłowa(aleurytowa)
0,05–0,002mm
Kamienista>40mm
Żwirowa(psefitowa)
40–2mm
Iłowa(pelitowa)
<0,002mm
Frakcja
iły
piaskigrubo-,średnio-
żwiry(otoczaki)
rumosze
pyły(less),muły
idrobnoziarniste
Skałyniespoisteispoiste(grunty)
mady
glinazwało-
waizwiet-
rzelinowa
brekcje
zlepieńce
piaskowce(arkozy,szaro-
głazy)
mułowce
iłowce,łupkiilaste
Skałyscementowane
Skałychemicznepowstająwwynikuwytrącaniasięzwiązkówchemicznychwzbior-
nikachwodnych(przeważniewmorzu)poosiągnięciuodpowiedniegostężenia.
Skałyorganicznepowstająwwynikugromadzeniasięwśrodowiskuwodnymlub
lądowymszczątkóworganizmówzwierzęcych(skałyzoogeniczne)lubroślinnych(skały
fitogeniczne).Podziałskałchemicznychiorganicznychpodanowtabeli2.4.
Skałamiprzeobrażonymi(metamorficznymi)nazywasięskałypowstałewskorupie
ziemskiejnaskutekprzeobrażeniawcześniejistniejącychskał.Procesypowodujące
przeobrażenieskał,czylimetamorfizm,sąbardzozłożone.Wczasienp.ruchów
górotwórczychpewnepartieskałosadzająsięnaznacznychgłębokościach,gdziepanuje
wyższatemperaturaiwyższeciśnienie.Podwpływemtychczynnikówskałyulegają
przebudowie.Zmieniasięichskładmineralnyibudowawewnętrzna(strukturaitekstura).
Odbywasiętojednakzzachowaniemstałegostanuskupienia,conajwyżejzpodrzędnym
udziałemfazyciekłejlubgazowej.
Skałymetamorficznemogąpowstawaćzarównozeskałmagmowych,jakizeskał
osadowych(tab.2.5).
